Her çiftliğin buzağı ishalini önlemek ve tedavi etmek için etkili bir stratejiye sahip olması çok önemlidir, çünkü ishal ortaya çıktığında hızlı bir şekilde harekete geçilmelidir. Öncelik, dehidrasyonu önlemek ve metabolik asidoz riskini azaltmak için buzağının sıvı kaybını en aza indirmektir. Bağırsak mikrobiyotasını stabilize etmek ve bağırsak villuslarının yenilenmesini teşvik etmek, buzağı ishali vakalarında ele alınması gereken diğer kilit noktalardır.
Bilim Yazarı
Biochem
Ruminant Ürün Müdürü – Yem Katkı Maddeleri
Biochem
Genç buzağıların sağlığı, büyüme oranlarını, üreme verimliliklerini ve hatta gelecekteki süt verimlerini etkileyecek şekilde tüm yaşamları üzerinde kritik bir etkiye sahiptir. Buzağılar, yaşamlarının ilk üç haftasında ölüm riskine, yetiştirme dönemlerinin geri kalanından daha açıktır. Bu da söz konusu dönemi ekonomik açıdan son derece önemli hale getirmektedir. Hayvan, çevre ve yönetim uygulamaları da dahil olmak üzere pek çok faktör, buzağı sağlığına ve hastalıklarına katkıda bulunabilir (Şekil 1).
KRİTİK İLK HAFTALAR
Yenidoğan hastalıkları, özellikle de ishal, yetiştirme sürecindeki büyümeyi, uzun vadeli gelecek performansını ve sürünün gelecekteki gelişimi için genetik potansiyel kaybını önemli ölçüde etkiler. Buzağı ishalini etkili bir şekilde kontrol altına almak için proaktif bir yaklaşım şarttır.
Büyükbaş hayvan aşılama programları ve temiz bir ortamın sürdürülmesi de dahil olmak üzere, güçlü biyogüvenlik önlemlerinin uygulanması, bu süreçte kritik öneme sahiptir. Yeni doğan buzağılara zamanında yeterli miktarda yüksek kaliteli kolostrum sağlamak, buzağı sağlığının bir diğer temel taşıdır. Çiftçiler bu önleyici stratejilere odaklanarak buzağı bağışıklığını geliştirebilir ve hastalık insidansını azaltabilir. Bununla birlikte, yenidoğan ishalinin anlaşılmasında önemli ilerlemeler kaydedilmiş olsa da, bu sorun buzağılarda önde gelen ölüm nedenlerinden biri olmaya devam etmektedir.
Buzağı ishali, tek bir hastalığın sonucu değildir ve buna yol açan çok sayıda enfeksiyöz ve enfeksiyöz olmayan etken bulunmaktadır. Enfeksiyöz nedenler arasında E. coli, Salmonella ve Clostridium perfringens gibi bakteriler; rotavirüs ve koronavirüs gibi virüsler ve kriptosporidium (cryptosporidia) ve koksidiya (coccidia) gibi protozoalar bulunur (Şekil 2).
E. coli gibi bazı patojenler, enzim kaskadını ve bağırsak lümenine büyük miktarda klorür iyonu salınımını uyaran toksinler üretir. Sodyum, elektron nötralitesinin korunmasına yardımcı olmak için pasif olarak onu takip eder ve bağırsaktaki ozmotik basınç arttıkça su da artar. Bu, salgısal (sekretuar) ishalin patogenezidir. Diğer patojenler (tipik olarak rotavirüs ve koronavirüsler) ise ozmotik ishale neden olur. Bu patojenler bağırsak villuslarına saldırarak villus atrofisine neden olur; bağırsağın sindirim ve emilim kapasitesini azaltırlar. Emilmeyen besinler ise bağırsakta kalarak ozmotik basıncın artmasına ve bağırsak kanalına su salgılanmasına neden olurlar (Şekil 3).
Bununla birlikte, ilgili patojen veya mekanizma ne olursa olsun, ishal dışkıda elektrolit ve su kaybını artırır ve genellikle süt alımını azaltır. Sonuç dehidrasyondur ve bu da potansiyel olarak ciddi metabolik asidoz, elektrolit anormallikleri ve negatif enerji dengesine neden olur. Buzağılar bu enfeksiyonlardan kurtulsalar bile, hiçbir zaman etkilenmemiş hayvanlar kadar iyi performans gösteremeyebilirler.
Kriptosporidiyozun uzun vadeli büyüme üzerindeki etkilerine yönelik bir deneme çalışması yapılmıştır. Bu çalışmada, şiddetli kriptosporidiyoz teşhisi konulan buzağıların, sadece birkaç klinik enfeksiyon belirtisi olan buzağılara kıyasla, 6 aylık süreçte kilo alımında önemli ölçüde azalma olduğu tespit edilmiştir. Bu durum, bu patojenin kilo alımı ve üretim verimliliği üzerindeki olumsuz ve uzun vadeli etkilerinin altını çizmektedir.
Her çiftliğin buzağı ishalini önlemek ve tedavi etmek için etkili bir stratejiye sahip olması çok önemlidir, çünkü ishal ortaya çıktığında hızlı bir şekilde harekete geçilmelidir. Öncelik, dehidrasyonu önlemek ve metabolik asidoz riskini azaltmak için buzağının sıvı kaybını en aza indirmektir. Bağırsak mikrobiyotasını stabilize etmek ve bağırsak villuslarının yenilenmesini teşvik etmek, buzağı ishali vakalarında ele alınması gereken diğer kilit noktalardır.
İshalin tedavisinde iki ana strateji vardır. Birincisi, Prolyt Pack® Extra gibi elektrolit içeren ürünlerle mevcut sıvı kaybının telafi edilmesidir. İkincisi ise su çekici ürünler kullanarak sıvı kaybını azaltmaktır. Sıvı kaybını azaltmak ve vücutta tutmak, bu stratejinin çalışma prensibidir.
DIARESET: ETKİLİ BİR STRATEJİNİN PARÇASI
Bu tür bir strateji, yoğunluğu hafifletmek, sıvı kaybını azaltmak, bağırsak bütünlüğünü geri kazanmaya yardımcı olmak ve performans kayıplarını en aza indirmek için ishal durumunda buzağılara verilmek üzere tasarlanmış bir yem besin takviyesi olan DiaReset‘tir. Bu eşsiz ürün guar gum içerir ve ihtiyaç duyulduğunda hızlı ve etkili destek sağlar.
Guar gum esas olarak su ile temas ettiğinde jel oluşturan bir polisakkarit olan galaktomannandan oluşur. Guar gum viskoziteyi ve dışkı hacmini artırır, geçiş hızını uzatır ve dışkılama sıklığını azaltır. Buna ek olarak, mikrobiyota büyümesi üzerinde olumlu bir etki için neredeyse %100 fermente edilebilir.
DiaReset, laktik asit üreten bakterilerin büyümesini teşvik ederken faydalı olmayan bakterilerin büyümesini baskılayan, faydalı bağışıklık modülasyonuna katılan ve sindirim enzimlerinin üretimi yoluyla besin sindirilebilirliğini artıran iki doğal probiyotik suşu birleştirir. Bu güçlü probiyotikler birlikte bağırsak mikrobiyotasını dengeler.
Hidrolize mayadan elde edilen prebiyotik maya hücre duvarları, DiaReset‘in sinbiyotik bileşenini tamamlar. Bu prebiyotik, E. coli ve Salmonella gibi gram negatif patojenleri bağlayabilir ve bu patojenlerin bağırsak duvarına yapışmasını önlemeye yardımcı olmanın yanı sıra bağışıklık sistemini de düzenler ve uyarır. Hidrolize maya ayrıca bağırsak gelişimini ve faydalı bağırsak mikrobiyotasını desteklemek için fonksiyonel amino ve nükleik asitler sağlar.
Dahası, DiaReset bazı bitkilerin savunma mekanizmasının bir parçası olan saponin kaynağı bileşikler de içerir. Bu saponinlerin antiprotozoal, antibakteriyel, antienflamatuar ve immünostimülatör özelliklere sahip olduğu ortaya konmuştur. Bu saponinlerin protozoa üzerindeki etkileri, kriptosporidiumun buzağı ishalinin en önemli nedenlerinden biri olması nedeniyle özellikle önemlidir. Saponinler, protozoan hücre zarlarının kolesterol parçasıyla kompleks oluşturarak gözenek oluşumuna, hücre yıkımına ve ölüme yol açabilir.
DiaReset, bağışıklık fonksiyonunu desteklemek için vitaminlerle ve biyoyararlanımı yüksek bir çinko kaynağı ile desteklenmiştir. Çinkonun antioksidan işlevleri, bağışıklık desteği, doku onarımı ve iyileşmesi de dahil olmak üzere birçok rolü vardır. Bunlara, çinkonun hücre çoğalmasını uyardığı, mukozal astarın yenilenmesine yardımcı olduğu ve bariyer fonksiyonunu iyileştirdiği bağırsaklar da dahildir.
SAHADA KANITLANMIŞ SONUÇLAR
DiaReset‘in ishalli buzağıların rejenerasyonu ve performansı üzerindeki etkisini değerlendirmek için 12 haftalık bir saha denemesi yürütülmüştür. İshal belirtileri gösteren iki haftalıktan küçük buzağılar (n=23) tedavi grubuna atanmıştır. Kontrol grubu (n=22) yaş, cinsiyet ve damızlık paritesi bakımından tedavi grubuyla eşleşen sağlıklı buzağılardan oluşmuştur. Tedavi grubundaki buzağılara, ishal belirtileri görülmeyene kadar günde iki kez 100 g DiaReset verilmiştir. Kontrol grubuna herhangi bir tamamlayıcı yem verilmemiştir.
Dışkı skorlaması şu ölçek kullanılarak yapılmıştır: 1 = fizyolojik olarak normal, 2 = macunumsu, 3 = altlık üzerinde kalan ince dışkı, 4 = altlıktan akan çok ince dışkı. Ek olarak, sağlık skorlaması yapılmış ve yem alımının yanı sıra vücut ağırlığı da kaydedilmiştir. Ortalama olarak, ishal ilk kez 9. gün ile 10. gün arasında ortaya çıkmıştır.
Denemede, DiaReset uygulamasından sonraki 3. günde buzağıların %81’inde (Derece 1), 4. günün sonunda ise buzağıların %91’inde normal dışkı kıvamı görülmüştür. Sağlık skorunda da buna karşılık gelen bir iyileşme gözlenmiştir (Şekil 4).
Hangi sistem seçilirse seçilsin, her zaman hızlı bir yanıta ihtiyaç vardır. DiaReset‘in benzersiz bileşen kombinasyonu, ishalli buzağılarda su kaybını önlemeye veya hızla azaltmaya yardımcı olabilir ve önceki performans seviyelerine kısa sürede dönmek için hızlı rejenerasyonu destekleyebilir.
Dr. Melinda Culver Hakkında
Dr. Melinda Culver, hayvan sağlığı ve beslenmesine büyük ilgi duyan bir veteriner hekimdir. 2004’te Veteriner Hekimliği Doktoru derecesini aldıktan sonra, Washington Eyalet Üniversitesi’nde (2006) kas ve yağ hücresi gelişimine odaklanarak Hayvan Bilimi alanında doktora yaptı. Veterinerlik uygulamalarından yem katkı endüstrisine geçiş yapan Dr. Culver, bilgisini 15 yılı aşkın bir süredir beslenme alanındaki gelişmeler doğrultusunda hayvan ve insan sağlığını iyileştirmek için kullanmaktadır. 2022’de Biochem’e katılan Culver, edindiği kapsamlı deneyimi ekibiyle paylaşmaktadır.Miriam Deppe Hakkında
Miriam Deppe, Kiel Uygulamalı Bilimler Üniversitesi’nde zirai bilimler alanında yüksek lisansını tamamlamıştır. Mezun olduktan sonra, birkaç yıl boyunca Kuzey Almanya ve Danimarka’da genç hayvan uzmanı olarak çalışan Miriam Deppe, buzağı yetiştirme süreçlerini optimize etmeye odaklanmıştır. Deppe, 2021 yılından bu yana Biochem’in ruminantlara yönelik Yem Katkı Maddeleri portföyünden sorumludur.
