Organik asitler modern hayvan beslemede çok önemli bir rol oynamakta, yem kalitesini korumak, bağırsak sağlığını iyileştirmek, performansı artırmak ve antibiyotiklere olan bağımlılığı azaltmak için doğal ve etkili bir yol sunmaktadır. Bu özellikleri, hayvan beslemede kullanılan organik asitlerin pazardaki büyümesini desteklemektedir. Analistlerin paylaştığı veriler baz alındığında, 2024 yılında ortalama 1,9 milyar ABD doları olan hayvan besleme organik asitleri pazar büyüklüğün 2024-2034 döneminde %5,3 YBBO ile büyüyeceğini ve 2034 yılında 3,2 milyar ABD dolarına ulaşacağını öngörmek mümkündür.
Derya Yıldız
Organik asitler, asidik özelliklere sahip karbon içeren bileşikler olarak tanımlanmaktadır. Hayvan beslemede kullanılan yaygın organik asitler arasında formik asit, asetik asit, propiyonik asit, bütirik asit gibi kısa zincirli yağ asitleri (SCFA’lar) ile sorbik asit, sitrik asit, laktik asit, fumarik asit ve benzoik asit gibi diğer organik asitler yer almaktadır. Bu asitler yemlerin korunmasında ve hayvan sağlığının desteklenmesinde önemli roller üstlenmektedir.
Organik asitlerin hayvan yemlerine dahil edilmesinin başlıca nedeni antimikrobiyal, sindirim ve performans artırıcı özellikleridir. Bunu daha detaylı ele alacak olursak; organik asitler, antimikrobiyal ajanlar olarak hareket ederler. Böylece bakteri ve mantarların büyümesini engeller, mikrobiyal kontaminasyonu ve bozulmayı önlemeye yardımcı olurlar. Sonuç olarak yemin raf ömrünü ve kalitesini artırırlar. Bu antimikrobiyal etki gastrointestinal sistem üzerinde de geçerlidir. Organik asitler, enzim aktivitesini ve sindirimi destekleyen optimal bağırsak pH’ının korunmasına yardımcı olur, Salmonella ve E. coli gibi zararlı patojenleri baskılar, faydalı bağırsak mikrobiyotasını (örneğin Lactobacillus) teşvik eder ve bağırsak bariyer fonksiyonunu iyileştirirler.
Bağırsak bütünlüğünü ve bağışıklık fonksiyonunu destekleyen tüm bu olumlu etkiler, hayvanlarda büyüme oranlarının iyileşmesine katkıda bulunur. Hatta bazı organik asitler yemin lezzetini artırarak gönüllü yem tüketiminin artmasını sağlar. Sindirim koşullarını optimize eden organik asitler, protein sindirilebilirliğini ve besin alımını iyileştirmekte, daha iyi yem dönüşüm oranlarına (FCR) ve genel hayvan performansına katkıda bulunmaktadırlar.
Organik asitler ayrıca günümüzün en önemli konuları arasında yer alan antibiyotik kullanımı ve çevresel sorunlar açısından da önemli avantajlar sağlamaktadır. Antibiyotik büyüme destekleyicilerine etkili alternatifler olarak hizmet eden organik asitler, besin maddesi kullanımını iyileştirerek azot ve fosfor atılımının ve çevre kirliliğinin azaltılmasına katkı sunarlar.
Sonuç olarak, organik asitler modern hayvan beslemede çok önemli bir rol oynamakta, yem kalitesini korumak, bağırsak sağlığını iyileştirmek, performansı artırmak ve antibiyotiklere olan bağımlılığı azaltmak için doğal ve etkili bir yol sunmaktadır. Çok yönlü faydaları, onları sürdürülebilir ve verimli hayvansal üretim arayışında değerli katkı maddeleri haline getirmektedir.
PAZAR BÜYÜKLÜĞÜ VE BÜYÜME TAHMİNLERİ
Küresel hayvan beslenmesi organik asitleri pazarı, yem güvenliği ve hayvan sağlığı konusunda farkındalığın artması, yüksek kaliteli hayvansal protein talebinin yükselmesi ve hayvan yemlerinde antibiyotik kullanımının sınırlandırılması gibi nedenlerle önemli bir büyümeye tanıklık etmektedir. Yakın tarihli pek çok pazar raporu bu büyümeyi desteklemektedir.
Örneğin; Global Market Statistics tarafından hazırlanan bir rapora göre, küresel hayvan beslenmesi organik asitleri pazarının büyüklüğü 2024 yılında 1,5 milyar ABD dolarıydı. 2024-2033 tahmin döneminde pazarın %6,33’lük yıllık bileşik büyüme oranı (YBBO) sergileyeceğini öngören şirket, toplam pazar büyüklüğünün 2033 yılına kadar 2,9 milyar ABD dolarına ulaşmasını bekliyor.
Küresel pazar büyüklüğünü 2024 yılında 2,2 milyar ABD Doları olarak değerlendiren Valuates Reports, 2025–2031 tahmin döneminde pazarın %4,6’lık bir YBBO ile büyüyeceğini ve 2031 yılına kadar 3,1 milyar ABD Doları büyüklüğüne ulaşacağını öngörmektedir.
Verified Market Reports, hayvan besleme organik asitleri pazar büyüklüğünün 2024 yılında 1,5 milyar ABD doları olduğunu tahmin etmektedir. Şirkete göre, 2026–2033 yılları arasında pazar %8,5’lik bir YBBO ile bu büyüyecek ve 2033 yılına kadar 2,9 milyar ABD dolarına ulaşacak.
Hayvan beslemede kullanılan organik asitlerin pazar büyüklüğünü 2024 yılı için 2,03 milyar ABD doları olarak tahmin eden Market Research Future, pazarın 2025–2034 tahmin dönemi boyunca %3 YBBO sergileyeceğini ve 2034 yılına kadar 2,74 milyar ABD doları büyüklüğe erişeceğini öngörmektedir.
Global Info Research ise küresel hayvan besleme organik asitleri pazar büyüklüğünün, 2024-2030 tahmin döneminde %4,4 YBBO ile artarak 2030 yılına kadar 2,9 milyar ABD dolarına ulaşmasını beklemektedir.
Bu raporlardaki istikrarlı büyüme, organik asitlerin hayvan beslenmesindeki artan rolünün altını çizmektedir. Farklı raporlardaki pazar büyüklüğü tahminlerindeki farklılıkların pazar segmentasyonu, veri toplama yöntemleri ve analiz kapsamındaki farklılıklardan kaynaklanabileceğini unutmamak önemlidir. Bununla birlikte söz konusu 5 raporun ortalaması baz alınırsa; 2024 yılında ortalama 1,9 milyar ABD doları olan pazar büyüklüğün 2024-2034 döneminde %5,3 YBBO ile büyüyeceğini ve 2034 yılında 3,2 milyar ABD dolarına ulaşacağını öngörmek mümkündür.
Dünyadaki bazı önemli organik asit tedarikçileri
• ABF Ingredients
• ADDCON GmbH
• Adisseo
• Adiveter
• ADM
• Agrifirm (Agrimprove)
• Alltech
• Amlan International
• Anitox
• Anpario
• BASF Nutrition
• Benson Polymeric
• Bentoli
• Bio-Agro Tech Ltd (ABTL)
• BioAmber
• Bioergex
• Borregaard
• Cargill
• Celanese Corporation
• Corbion
• Croda International
• Dow Inv
• Dr. Eckel
• Dsm-firmenich
• DuPont
• Eastman Chemical
• Elekeiroz
• Evonik Industries
• EW Nutrition
• Feichang acid chemicals
• FMC Corporation
• Fufeng Group
• Fuso chemical
• Henan Jindan Lactic Acid Technology
• IFF (Danisco)
• Impextraco
• Jungbunzlauer Suisse
• Kemin Industries
• Kemira
• Kraton Corporation
• Lallemand
• Nature Works
• Naturex
• Noack Group
• Norel Animal Nutrition
• Novonesis
• Novus International
• Perstorp
• Phibro Animal Health
• Polynt-Reichhold
• Provimi Holding
• Quimidroga
• Selko (Trouw Nutrition-Nutreco)
• Showa Kako Corporation
• Taminco
• Tate & Lyle
• ZAGRO
PAZARIN BÜYÜMESİNİ DESTEKLEYEN FAKTÖRLER
Hayvan beslemede organik asitlere yönelik küresel pazar, çeşitli temel itici güçler nedeniyle önemli bir büyüme yaşamaktadır:
1. Yüksek Kaliteli Hayvansal Ürünlere Artan Talep
Tüketici tercihleri güvenli, yüksek kaliteli et, süt ve yumurta ürünlerine doğru kaymaktadır. Artan küresel nüfus ve büyüyen orta sınıf gelir seviyesi, protein açısından zengin diyetlere olan talebin artmasına yol açarak organik asitler gibi gelişmiş hayvan besleme çözümlerine olan ihtiyacı artırmaktadır.
2. Antibiyotik Kullanımına İlişkin Düzenlemeler
Dünya genelinde hükümetler ve düzenleyici kurumlar, antimikrobiyal direnç (AMR) konusundaki endişeler nedeniyle hayvan yemlerinde antibiyotik büyüme destekleyicilerinin kullanımına katı sınırlamalar getirmiştir. Ayrıca tüketiciler de hayvansal ürünlerdeki antibiyotik kalıntıları ile ilişkili potansiyel risklerin giderek daha fazla farkına varmaktadır. Dolayısıyla daha güvenli, daha doğal alternatifler talep etmektedirler. Bu noktada organik asitler, antibiyotik direncine katkıda bulunmadan antimikrobiyal ve bağırsak sağlığı açısından faydalar sunan etkili bir doğal alternatif olarak ortaya çıkmıştır.
3. Bağırsak Sağlığı ve Yem Verimliliği Konusunda Artan Farkındalık
Hayvan besleme araştırmalarındaki ilerlemeler bağırsak sağlığının önemini her geçen gün daha fazla vurgulamaktadır. Organik asitler, zararlı bakterileri azaltarak ve bağırsaktaki faydalı mikrobiyotayı teşvik ederek sindirim verimliliğini artırmaktadır. İyileştirilmiş yem dönüşüm oranları (FCR), yetiştiricilerin verimliliği en üst düzeye çıkarmasına, yem maliyetlerini düşürmesine ve genel hayvan performansını iyileştirmesine yardımcı olarak organik asitleri değerli bir yatırım haline getirmektedir.
4. Hayvancılık Sektörünün Genişlemesi
Küresel hayvancılık endüstrisi, hayvansal gıda ürünlerine yönelik artan talebi karşılamak için genişlemektedir. Yoğunlaşan kanatlı ve ruminant yetiştiriciliği nedeniyle verimliliği artırmak, hastalıkları önlemek ve büyüme oranlarını iyileştirmek için organik asitler gibi etkili yem katkı maddelerine olan ihtiyaç artmaktadır.
5. Yem Güvenliği ve Koruma İhtiyaçları
Organik asitlerin yemin bozulmasını ve kontaminasyonu önleme kabiliyeti, hayvan yemi sektörlerinde kullanımlarının artmasına katkıda bulunmaktadır.
6. Sürdürülebilirlik ve Çevresel Kaygılar
Organik asitler, hayvan atıklarındaki azot ve fosfor atılımının azaltılmasına katkıda bulunarak çevre kirliliğini en aza indirir. Ayrıca, ruminantlardaki metan emisyonlarını azaltmadaki rolleri, hayvancılıktan kaynaklanan sera gazı emisyonlarını azaltmayı amaçlayan küresel sürdürülebilirlik girişimleriyle uyumludur.
7. Yem Teknolojisi ve Araştırmalarındaki Gelişmeler
Yem katkı maddeleri ve hayvan besleme alanındaki aralıksız Ar-Ge çalışmaları, organik asit formülasyonlarında yeniliklere yol açmaktadır. Kapsüllenmiş ve harmanlanmış organik asitler, gelişmiş stabilite, hedeflenmiş dağıtım ve gelişmiş etkinlik sunarak bunların yem uygulamalarında benimsenmesini daha da artırmaktadır.
PAZARIN BÜYÜMESİNİ KISITLAYAN FAKTÖRLER
Hayvan beslemede organik asitlere yönelik sayısız avantaja ve artan talebe rağmen, bazı zorluklar pazarın genişlemesini engelleyebilir:
1. Yüksek Üretim Maliyetleri
Organik asitlerin üretimi, yüksek kaliteli ham maddeler gerektiren karmaşık kimyasal süreçleri içerir. Fermantasyona dayalı organik asit üretiminde kullanılan mısır ve şeker gibi ham maddelerin fiyatlarındaki dalgalanmalar maliyetleri artırabilir. Bu da organik asitlerin küçük ve orta ölçekli hayvancılıkla uğraşan çiftçiler için yeterince uygun fiyatlı olmamasına neden olacak ve yaygın olarak benimsenmesini sınırlandıracaktır.
2. Etkinliğin Değişken Olması
Organik asitlerin etkinliği, hayvan türleri, rasyon bileşimi ve çevre koşulları gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Organik asitler kanatlılar gibi tek mideli hayvanlarda iyi sonuç verirken, ruminantlarda daha az etkili olabilmektedir. Bu farklı etkinlik seviyeleri, organik asitlerin tüm hayvancılık segmentlerinde uygulanmasını sınırlamaktadır.
3. Mevzuat Engelleri
Antibiyotik büyüme destekleyicilerinin (AGP’ler) yasaklanması organik asitlere olan ilgiyi artırmış olsa da farklı ülkelerdeki farklı mevzuatlar, zorluk teşkil etmektedir. Ruhsatlandırma onayları, güvenlik standartlarına uyum ve hayvan yemlerindeki bazı organik asitlere getirilen kısıtlamalar pazarın genişlemesini yavaşlatabilir.
4. Rekabetçi Alternatifler
Probiyotikler, prebiyotikler, esansiyel yağlar ve enzimler gibi alternatif yem katkı maddelerinin yaygınlaşması, organik asitler pazarının büyümesi önünde bir engel teşkil etmektedir. Bu alternatifler, belirli uygulamalarda benzer, hatta daha üstün faydalar sunarak pazar talebini organik asitlerden uzaklaştırmaktadır.
5. Depolama ve İşleme ile İlgili Sorunlar
Formik asit ve propiyonik asit gibi bazı organik asitler oldukça aşındırıcıdır ve özel işleme ve depolama koşulları gerektirir. Uygun depolama altyapısı ve güvenlik önlemlerine duyulan ihtiyaç, yem üreticileri ve hayvan yetiştiricileri için operasyonel maliyetleri artırarak bu ürünlerin benimsenmesini zorlaştırmaktadır.
6. Pazar Bilinci ve Benimseme Oranları
Gelişmekte olan bölgelerde, birçok çiftçi ve yem üreticisi organik asitlerin faydaları konusunda sınırlı farkındalığa sahiptir. Geleneksel besleme uygulamaları, antibiyotikler ve sentetik yem katkı maddeleri gibi daha ucuz alternatiflere bağımlılık, özellikle maliyete duyarlı pazarlarda organik asitlerin yaygın olarak benimsenmesini engellemektedir.
HAYVAN TÜRÜ BAZINDA ORGANİK ASİT PAZARI
Hayvan beslemede organik asitlerin kullanımı, hayvanların sindirim fizyolojilerine, beslenme ihtiyaçlarına ve sağlık sorunlarına bağlı olarak farklı türler arasında değişkenlik göstermektedir.
Broylerler ve yumurtacılar dahil olmak üzere kanatlı yetiştiriciliği, hayvan besleme amaçlı organik asit pazarında, en önemli segmenti temsil etmektedir. Organik asitler, yem verimliliğini artırmak, bağırsak sağlığını geliştirmek, Salmonella ve E. coli gibi patojenleri kontrol etmek için kanatlı rasyonlarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca bunlar amonyak emisyonlarının azaltılmasına yardımcı olarak kanatlı çiftliklerinde daha iyi çevre koşullarına katkıda bulunurlar. Kanatlı etine yönelik artan talep, antibiyotik kullanımına ilişkin katı düzenlemeler ve verimli üretim ihtiyacı, pazarın bu segmentteki büyümesini desteklemektedir.
Ruminantlarda organik asitlerin uygulanması, midelerinin çok odacıklı olması ve mikrobiyal fermantasyon süreçleri nedeniyle daha karmaşıktır. Bununla birlikte, fumarik ve malik asit gibi organik asitler rumen fermantasyonunu geliştirmek, lif sindirilebilirliğini artırmak ve metan emisyonlarını azaltmak için kullanılır. Bu segmentteki büyümenin itici güçleri arasında süt ve sığır eti ürünlerine yönelik artan talep, rumen sağlığı konusunda artan farkındalık ve çevresel etkiyi azaltma ihtiyacı bulunmaktadır.
Hızlı bir büyümeye tanıklık eden su ürünleri segmentinde, yem verimliliğini ve hastalık direncini artırmadaki rolleri nedeniyle organik asitlerin benimsenmesi giderek artmaktadır. Balık ve karides beslenmesinde kullanılan yaygın organik asitler arasında formik asit, bütirik asit ve propiyonik asit bulunur. Su ürünleri yemlerine organik asitlerin eklenmesi, besin emilimini artırmaya, hastalık direncini yükseltmeye ve atık atılımını azaltarak su kalitesini optimize etmeye yardımcı olur. Su ürünleri yetiştiriciliği sektöründeki büyüme, deniz ürünlerine yönelik artan talep ve sürdürülebilir su ürünleri uygulamalarına duyulan ihtiyaç, bu segmentin büyümesini destekleyen temel unsurlar olarak öne çıkmaktadır.
Evcil hayvan maması üreticileri de sindirilebilirliği artırmak, yem kalitesini korumak ve bağırsak mikrobiyota dengesini destekleyerek genel evcil hayvan sağlığına katkıda bulunmak için organik asitleri kullanmaktadır.
BÖLGELERE GÖRE ORGANİK ASİTLER PAZARI
Hayvan beslemede kullanılan organik asitler pazarı, yerel düzenleyici çerçeveler, hayvansal ürünlere olan talep ve yem teknolojisindeki ilerlemelere bağlı olarak farklı bölgelerde değişiklik göstermektedir:
Amerika
Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’nın başını çektiği Kuzey Amerika, antibiyotik kullanımı konusunda sıkı düzenlemelere sahip köklü bir hayvancılık endüstrisine sahiptir ve bu da organik asitlere olan talebi artırmaktadır. Gelişmiş hayvancılık endüstrisi ve yem verimliliğine odaklanılması, pazarın büyümesini daha da desteklemektedir. Latin Amerika’da Brezilya, Arjantin ve Meksika kanatlı ve domuz eti üretiminde önemli oyunculardır ve bu da etkili yem katkı maddelerine olan ihtiyacı artırmakta, onları organik asitlerin önemli tüketicileri haline getirmektedir. Ayrıca artan et ürünleri ihracatı, uluslararası güvenlik standartlarını karşılamak için yüksek kaliteli yem katkı maddelerinin kullanılmasını gerektiriyor.
Avrupa
Avrupa Birliği, antibiyotik büyüme destekleyicilerinin yasaklanmasında ön saflarda yer almış ve organik asitlerin alternatif olarak benimsenmesini teşvik etmiştir. Almanya, Fransa ve Hollanda gibi ülkeler güçlü hayvancılık endüstrilerine ve sıkı yem güvenliği düzenlemelerine sahiptir ve bu da pazarın büyümesini desteklemektedir.
Asya-Pasifik
Asya-Pasifik bölgesi, hayvancılıkta hızlı sanayileşme ve artan et tüketimi nedeniyle hayvan beslenmesinde kullanılan organik asitler açısından en hızlı büyüyen pazar konumundadır. Çin ve Hindistan gibi büyük bölge ülkelerinde, kanatlı ve domuz ürünlerine yönelik artan talep ve yem verimliliğini artırmaya yönelik hükümet girişimleri, organik asitlerin daha fazla benimsenmesine yol açmıştır. Güneydoğu Asya (Vietnam, Tayland, Endonezya, Filipinler) ülkelerinde de büyüyen su ürünleri endüstrisi, balık ve karideslerde yem kullanımını ve hastalık direncini artırmak için organik asitlerin takviyesini teşvik etmektedir. Avustralya ve Yeni Zelanda ise sürdürülebilir hayvancılığa odaklanmakta, bu da ruminantların beslenmesinde organik asitlere olan ilginin artmasına yol açmaktadır.
Orta Doğu ve Afrika
Orta Doğu’da özellikle kanatlı hayvancılık ve süt hayvancılığı başta olmak üzere hayvancılık sektörü genişlemekte, bu da yem verimliliği ve hastalık kontrolü için organik asitlerin kullanımının artmasına yol açmaktadır. Afrika’da pazar büyümesi ekonomik kısıtlamalar nedeniyle daha yavaş olmakla birlikte, tarım ve yem üretim altyapısının iyileştirilmesiyle birlikte pazar büyümesinin artması beklenmektedir.
SONUÇ
Patojen kontrolü ve gelişmiş sindirimden gelişmiş büyüme performansına kadar birçok fayda sunan organik asitler, modern hayvan beslemede hayati bir rol oynamaktadır. Hayvan yemlerine dahil edilmeleri, antibiyotiklere olan bağımlılığı azaltırken sağlık ve üretkenliği optimize etmek için sürdürülebilir ve etkili bir stratejiyi temsil etmektedir. Güvenli ve yüksek kaliteli hayvansal ürünlere yönelik artan küresel talep, mevzuat değişiklikleri ve yem teknolojisindeki ilerlemeler organik asitler pazarının genişlemesini sağlamaya devam etmektedir.
Kaynaklar
1. Organic Acids | EBSCO Research Starters
2. Polyphenols and Organic Acids as Alternatives to Antimicrobials in Poultry Rearing: A Review | MDPI
3. Frontiers | Organic Acids and Potential for Modifying the Avian Gastrointestinal Tract and Reducing Pathogens and Disease | NLM
4. The Prebiotic Effect of an Organic Acid Mixture on Faecalibacterium prausnitzii Metabolism and Its Anti-Pathogenic Role against Vibrio parahaemolyticus in Shrimp – PMC | NLM
5. Effectiveness of the Organic Acid-Based Antimicrobial Agent to Prevent Bacterial Contamination in Fish Meal – PMC | NLM
6. Protected Organic Acids Improved Growth Performance, Nutrient Digestibility, and Decreased Gas Emission in Broilers – PMC | NLM
7. Dietary organic acids ameliorate high stocking density stress-induced intestinal inflammation through the restoration of intestinal microbiota in broilers | PubMed
8. Maximizing Livestock Health: The Role of Feed Additives in Reducing Antibiotic Dependence | Introducing Live
9. Organic acids can support antibiotic reduction | Trouw Nutrition
10. Challenges and trends in animal nutrition and feed industry | Feed & Additive Magazine
11. What is the future for sustainable protein in Asia-Pacific? Three expert leaders share their views | World Economic Forum
12. Organic acids could replace antibiotics and cut emissions | Feed Strategy
13. Principles of using organic acids in animal nutrition | dsm-firmenich
14. Organic Acids in Animal Nutrition | Anitox
15. Animal Nutrition Organic Acids Market Sales [2033] | Global Market Statistics
16. Animal Nutrition Organic Acids Market, Report Size, Worth, Revenue, Growth, Industry Value, Share 2025 | Valuates Reports
17. Animal Nutrition Organic Acids Market Size, Development, SWOT & Forecast 2033 | Verified Market Reports
18. Organic Acids in Animal Nutrition Market Size, Forecast – 2034 | Market Research Future
19. Animal Nutrition Organic Acids | Market Research Intellect
20. Global Animal Nutrition Organic Acids Supply, Demand and Key Producers, 2024-2030 | Global Info Research
