Muramidaz: Broyler performansı ve et veriminin artırılması

Muramidazın bağırsak işlevselliği üzerinde daha yüksek besin maddesi sindirimine ve emilimine yol açan olumlu bir etkisi vardır ve sonuçta vücut ağırlığı optimal ve et verimleri daha yüksek olan yüksek randımanlı kanatlıların üretimine katkıda bulunduğu görülmektedir. Bu yüksek randımanlı broylerler, kanatlı endüstrisinin karşılaştığı iki majör sorunun azalmasına yardımcı olabilmektedir…

Performansın optimal hale getirilmesi ve gastrointestinal işlevin sürdürülmesi, broyler üretiminde başarı için kritik önem taşıyan faktörlerdir. Optimal performans gösteren, sağlıklı broylerler, küresel ölçekte giderek artan protein talebi ve antimikrobiyel direncinin azaltılmasına en fazla katkıda bulunan kanatlılardır. Broyler yeminde muramidaz kullanımı bağırsak işlevinin desteklenmesi, dolayısıyla broyler performansı ve et veriminin artırılması açısından ümit veren yeni bir çözümdür. Bu makalede muramidazın yararları ve etki mekanizmasının yanı sıra broyler büyümesi, yem dönüşüm oranı (FCR) ve et verimi üzerindeki etkisini açıklayacağız.

MURAMİDAZIN BAĞIRSAK İŞLEVİNDEKİ ROLÜ
Animal Feed Science and Technology 2017’de Pietro Celi tarafından tanımlandığı gibi, optimal gastrointestinal işlev, ‘mikrobiyomun ve intestinal sistemin (konak) simbiyotik bir denge içinde olduğu ve hayvanın refahı ve performansının intestinal disfonksiyon nedeniyle sınırlı olmadığı kararlı bir durumdur’. Muramidaz, bakteri hücresi kalıntılarının yıkımını sağlayarak optimal gastrointestinal işleve katkıda bulunmaktadır. Peptidoglikanlar (PGN), bakteri hücre duvarlarının yapısal temelini oluşturmaktadır. Hücrenin ölümünden ya da bölünmesinden sonra geride, intestinal sistemin lümeninde PGN’ler kalmakta ve bu PGN’ler besin maddesi emilimine ve optimal bağırsak fonksiyonuna engel olabilmektedir. Muramidaz, PGN’lerin yıkımını sağlayarak besin maddelerinin daha iyi sindirimine, emilimine ve vücutta paylaşımına katkıda bulunmaktadır. Bu durum kanatlılarda vücut ağırlığının daha yüksek, FCR’nin daha iyi ve et veriminin daha fazla olmasıyla görülebilmektedir.

MURAMİDAZ, BROYLERLERDE BESİN MADDESİ SİNDİRİMİNİ, ET VERİMİNİ VE REFAHI ARTIRMAKTADIR
Çeşitli çalışmalarda, muramidaz katkısı uygulanan broylerlerde besin sindirimi ve emiliminin daha yüksek olduğu gösterilmiştir. Sais ve ark. (2019), 35 günlük yaşta görünen ileal enerji sindiriminin %7 daha yüksek (P<0,05) ve görünen ileal ham protein sindiriminin %4 daha yüksek (P=0,09) olduğunu göstermiştir. Ham protein sindirimindeki artış, 35 günlük yaşta ileal ham protein sindiriminin %6,5 daha yüksek (P=0,001) ve görünen ileal yağ sindiriminin (eter ekstresi) %2 daha yüksek (P=0,002) olduğunu gösteren Goodarzi ve ark. (2019) tarafından doğrulanmıştır. Goes ve arkadaşları da (2022), görünen ileal yağ sindiriminin %16 daha yüksek olduğunu gözlemiştir (P=0,01). Sais ve arkadaşları da broylerler 9 günlük olduğunda besin maddesi emiliminin daha yüksek olduğunu saptamıştır. Yem yoluyla muramidaz katkısı uygulanan kanatlıların plazmasındaki vitamin A miktarının %18 daha yüksek olduğu belirlenmiştir (P=0,04). Aynı yaştaki kanatlılarda toplam yağ asidi için görünen ileal sindirimin anlamlı ölçüde daha yüksek miktarda (%2) olduğu da kaydedilmiştir (P<0,05). Vitamin A’nın yağ yoluyla emildiğinin bilinmesi dolayısıyla, bu iki bulgunun birbiriyle bağlantılı olması mümkündür. Goes ve ark., kandaki karotenoid düzeylerini ölçerek besin emilimindeki artışı doğrulamıştır. Muramidaz katkısı uygulanan kanatlıları kanındaki toplam karotenoid konsantrasyonlarının %23 daha yüksek olduğu belirlenmiştir (P=0,07). Tüm çalışmalarda besin sindirimi ve emilimindeki artış performansın artmasına ve FCR’nin düzelmesine yol açmıştır: Sais ve arkadaşlarının (2019) çalışmasında 57 g BW (%2; NS) ve 7 puan FCR (%5; P=0,45); Goodarzi ve arkadaşlarının (2019) çalışmasında 45 g BW (%2; NS) ve 4 puan FCR (%3; P=0,001); Goes ve arkadaşlarının (2022) çalışmasında 80 g BW (%3; NS) ve 6 puan FCR (%4; P=0,004).

Ayak yastığı lezyonları, bağırsak işlevselliğindeki azalmanın gözle görülen bir belirtisidir. Muramidaz katkısı altlık nemini ve ayak yastığı lezyon skorlarını düşürmüş (Pirgozliev., 2020) ve bu durum birkaç çalışmada doğrulanmıştır. Brugaletta ve ark. (2002), kesimhaneden elde edile et verimi verilerini değerlendirirken, muramidaz katkısının miyopatileri (odunsu göğüs eti, beyaz çizgi oluşumu ve spagetti et) artırmaksızın göğüs eti verimini %2.3 (>750 gözlem/grup; toplam 3 grup) artırdığını göstermiştir. Başka çalışmalarda da daha yüksek karkas ve but ağırlıkları da dahil olmak üzere, göğüs eti veriminin ortalama %3 oranında arttığı gösterilmiştir (yayımlanmamış veriler). Tablo 1’de, yukarıda tanımlanmış olan performans, sindirim ve emilim artışlarının bir özeti gösterilmektedir.

BAĞIRSAK İŞLEVSELLİĞİ, KANATLI PERFORMANSI VE ET VERİMİ ARASINDAKİ BAĞLANTI
Kanatlılara yem katkısı olarak muramidaz verildiğinde et veriminde elde edilen artışı nasıl açıklayabiliriz? Ni ve ark. (2002), villus yüksekliği/kript derinliği oranı daha yüksek olan kazlarda kas lifi yoğunluğunun ve göğüs kası/vücut ağırlığı oranının düzeldiğini saptamıştır. Savaris ve ark. (2021), broylerlerde vitamin A’nın et verimi ve kalitesi üzerindeki etkilerini araştırmış ve vitamin A katkısının göğüs ve but verimini anlamlı ölçüde arttırdığını saptamıştır. Vitamin A düzeyleri ve katkı uygulama süresiyle odunsu göğüs eti ve beyaz çizgilenme ortaya çıkışı arasında bir etkileşim de ortaya çıkmış ve optimum düzey 29.000 IU/kg olarak tanımlanmıştır. Cavani ve ark. (2009), oksidatif stabilitenin et kalitesi açısından taşıdığı önemi tanımlamaktadır. Lipid oksidasyonu toksik bileşik oluşumuna ve besin değerlerinin kaybına neden olabilmektedir. Karotenoidler, vitamin E ve C ve selenyum gibi çeşitli besin maddeleri antioksidan olarak işlev görmekte ve lipid oksidasyonunu önlemektedir. Bu besin maddelerinin emilimindeki artış oksidatif stabilitenin artmasını ve lipid oksidasyonunun azalmasını sağlayabilmekte ve böylece besin değeri daha yüksek olan ve daha az toksik bileşik içeren et üretimine yol açmaktadır. Muramidaz katkısına bağlı olarak vitamin A emiliminde ortaya çıkan artış, yukarıda tanımlanan göğüs eti verimindeki artışın bir göstergesini oluşturabilmektedir. Muramidaz katkısı, bağırsak lümeninde irritan olarak işlev gören PGN’leri uzaklaştırarak gastrointestinal işlevi düzeltmektedir ve Ni ve ark. tarafından tanımlanan daha iyi bağırsak işlevinin etkileri, muramidaz katkısı uygulanan kanatlılarda saptanan daha yüksek göğüs eti verimi için potansiyel bir açıklama oluşturmaktadır.

VARILAN SONUÇLAR
Besin maddelerinin protein birikimi için bölünmesi çeşitli faktörlerden etkilenmektedir. Karotenoidler ve vitaminler gibi besin maddeleri oksidatif stabiliteye ve lipid oksidasyonunun azalmasına katkıda bulunarak daha iyi et kalitesi sağlamaktadır. Vitamin A gibi besin maddeleri et verimine katkıda bulunmaktadır. Daha iyi bir bağırsak işlevi (villus/kript oranlarıyla ölçülen) kas lifi yoğunluklarını arttırmaktadır. Muramidazın bağırsak işlevselliği üzerinde daha yüksek besin maddesi sindirimine ve emilimine yol açan olumlu bir etkisi vardır ve sonuçta vücut ağırlığı optimal ve et verimleri daha yüksek olan yüksek randımanlı kanatlıların üretimine katkıda bulunduğu görülmektedir. Bu yüksek randımanlı broylerler, kanatlı endüstrisinin karşılaştığı iki majör sorunun azalmasına yardımcı olabilmektedir: giderek artan protein talebinin karşılanması ve antibiyotikleri içeren destek kullanımının azaltılması (antimikrobiyel direncinin azaltılması).

Irene Eising Hakkında
Irene Eising, dsm-firmenich Nutritional Products’ta EMEA performans çözümleri ekibinde Balancius® Ürün Müdürü olarak görev yapmaktadır. Hayvan yemi endüstrisinde 11 yıllık deneyime sahip olan Eising, monogastrikler ve bağırsak sağlığı çözümleri konusunda uzmanlaşmıştır. Eising daha önce hem yem fabrikası hem de hayvan katkı maddeleri endüstrisinde deneyim edinmiştir. Wageningen Üniversitesi’nde öğrenim gören Eising, lisans ve yüksek lisans eğitimini Hayvan Bilimi alanında tamamlamış ve hayvan besleme konusunda uzmanlaşmıştır.