Mantarlar tarafından üretilen toksik bileşikler olan mikotoksinler, hem insan sağlığı hem de hayvan refahı için ciddi bir risk oluştururlar. Mikotoksin kontaminasyonunu anlamak, etkili test protokolleri uygulamak ve yem üretim süreci boyunca riskleri azaltmak, yem fabrikaları için çok önemlidir. Bu eğitici makalede, yem sektöründe mikotoksin testi için önemli hususları ve stratejileri ele alacağız.
Mikotoksin Risk Yönetimi Ürün Müdürü
dsm-firmenich ANH
YAYGIN MİKOTOKSİN KONTAMİNASYONUNU ANLAMAK
Mikotoksinler buğday, arpa, yulaf, mısır ve çavdar gibi çeşitli mahsulleri kontamine edebilir. Farklı bölgeler ve iklimler, mikotoksin üreten belirli mantarların büyümesini destekleyebilir. Yem fabrikaları, bilgi sahibi olmak için bölgelerine özgü mikotoksin araştırma verilerine güvenmelidir. Yem fabrikaları, sık görülen mikotoksinleri ve yaygınlıklarını anlayarak ham madde tedariki konusunda bilinçli kararlar alabilirler.
TEDARİKÇİLERLE İŞ BİRLİĞİ
Yem fabrikaları, temin ettikleri ham maddelerdeki mikotoksin seviyeleri hakkında bilgi toplamak için tedarikçilerle aktif olarak iletişim halinde olmalıdır. Tedarikçiler, ham maddelerin güvenliğini sağlamada çok önemli bir rol oynar. Yem fabrikaları, mikotoksin kontaminasyonu hakkında veri talep ederek her bir ham madde partisinin riskini değerlendirebilirler.
ANA MİKOTOKSİNLER İÇİN HIZLI TESTLER
Hızlı testler, mikotoksinlerin zamanında tespit edilmesi için çok önemlidir. Bu testler, önemli mikotoksinler için hızlı sonuçlar sağlayarak yem fabrikalarının anında harekete geçmesini mümkün kılar. Yem ham maddelerinin kaynağına bakılmaksızın, kalite kontrol sürecinin bir parçası olarak yapılan hızlı testler, mikotoksin riskleri konusunda farkındalığı artırır ve mikotoksinlerin doğru şekilde yönetilmesini sağlar.
KARMA YEMLERİN ÖTESİ: EK RİSKLER
Karma yem üretimi kritik bir aşama olmakla birlikte, yem fabrikaları diğer kaynaklardan gelebilecek riskleri de göz önünde bulundurmalıdır. Yan ürünler, saman ve diğer çiftlik düzeyindeki faktörler, mikotoksinlerin yem tedarik zincirine girmesine neden olabilir. Yem fabrikaları, yem fabrikasının ötesindeki potansiyel kontaminasyon risklerine karşı uyanık olmalı ve bu riskleri ele almalıdır.
UYGUN ÖRNEKLEME PROSEDÜRLERİ
Mikotoksinler ham maddelerde eşit olarak dağılmazlar. Test sonuçlarının hatalı çıkmasına neden olabilecek sıcak noktalar oluşabilir. Yem fabrikaları, temsil niteliğinde numuneler elde etmek için uygun numune alma prosedürlerini takip etmelidir. Kalitenin tutarlılığını korumak için düzenli olarak numune almak ve testler yapmak çok önemlidir. Ürün içinde, özellikle de bütün tanelerde eşit olarak dağılmadığı için mikotoksinlerin belirlenmesi zor olabilir. Partinin farklı kısımlarında, farklı mikotoksin konsantrasyonları bulunabilir. Numune alınacak ürünün türüne bağlı olarak, analiz için temsil edici bir numune elde etmek için minimum sayıda kademeli numune alınmalıdır. Şekil 1, başarılı bir numune alma prosedürünün temel adımlarını göstermektedir.
NUMUNE SEÇİMİ
Partideki her bir ürün, eşit seçilme şansına sahip olmalıdır: Bu, rastgele numune alma yöntemi olarak adlandırılır. Numune almak için uygun bir ekipman seçmek çok önemlidir. Örneğin, sondalar büyük parçacıkları örnekleyebilmeli ve partinin her yerine ulaşabilmelidir. Parti, işleme sırasında iyice karıştırılmışsa, tüm parçacıkların eşit olarak dağıldığı ve temsil edici numunelerin alınabileceği varsayılır. Ancak, parçacıklar eşit olarak dağılmamışsa, toplu numune, partinin birçok farklı yerinden alınan birkaç küçük ardışık numunenin toplamından oluşmalıdır. Numune alma işleminin genellikle parti hareket halindeyken yapılması, daha iyi sonuçlar verebilir.
TRANSFER SIRASINDA NUMUNE ALMA
Mikotoksin analizi bağlamında sonuçların güvenilirliği, özellikle da kritik bir aşama olan ürün transferi sırasında, büyük ölçüde titiz numune alma tekniklerine bağlıdır. Bu bölüm, transfer sırasında numune almanın inceliklerini ele alarak, yükleme kovaları ve yükleme ağızlarını içeren senaryoları ele almaktadır.
• Hareketli Akıştan Numune Alma (Yükleme Kovası)
Transfer sırasında ürünlerden kademeli olarak her biri 100 g ağırlığında numune almak, temsil edici bir analiz elde etmek için çok önemlidir. Bu işlem, transfer boyunca belirli aralıklarla numune alınmasını içerir ve ürün akışı içindeki mikotoksin dağılımının kapsamlı bir şekilde anlaşılmasını sağlar. Yükleme kovası kullanıldığında hassasiyet çok önemlidir. Kova içindeki tahıldan numuneler dikkatlice alınmalıdır. Ürünün kesitini stratejik bir şekilde yakalamak için numune alımına en uygun nokta belirlenir.
• Hareketli Akıştan Numune Alma (Yükleme Ağzı)
Yükleme ağzının kullanıldığı senaryolarda, numune alma yöntemi transferin dinamik doğasına uyarlanır. Numune alma ekipmanı bölümünde açıklandığı gibi, otomatik numune alma işlemi çapraz kesit örneği kullanılarak gerçekleştirilebilir. Alternatif olarak, manuel bir yaklaşımda hareketli akıştan bir kap veya kepçe ile numune alınabilir. Bu manuel yaklaşımda, numune alınacak yerin tam olarak belirlenmesi çok önemlidir. İhtiyaç duyulan miktarda numune alınarak ve her numune alımında kabın veya kepçenin konumu değiştirilerek, ürün akışındaki mikotoksin dağılımının kapsamlı bir şekilde temsil edilmesi sağlanır. Bu hassas numune alma uygulamaları, endüstri standartlarına uygundur ve mikotoksin analizinde doğruluğa verilen önemi gösterir. Araştırmacılar ve profesyoneller, transfer sırasında bu teknikleri kullanarak bulgularının güvenilirliğini ve doğruluğunu artırabilir, tarım ürünlerindeki mikotoksin varlığının daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunabilirler.
Depolama veya kamyonlardan numune alırken, tahılın erişilebilir olduğu parti boyunca çeşitli yerlerden kademeli örnekler (100 g) toplanmalıdır. Örnekleme sondasının minimum uzunluğu iki metre olmalıdır. Bunker ve torba silolardan keskin ve koni şeklindeki bir numune alma cihazı ile plastik kapak delinerek kademeli numuneler alınmalıdır. Delikler, silonun tüm yüzeyine eşit olarak dağıtılmalıdır (Şekil 2). Hemen ardından her delik dikkatlice yeniden doldurulmalı ve olası kontaminasyonu önlemek için güçlü bir bantla kapatılmalıdır.
DEPOLAMA KOŞULLARININ OPTİMİZE EDİLMESİ
Depolama koşulları mikotoksin seviyelerini önemli ölçüde etkiler. Sıcaklık kontrolü ve nem yönetimi dahil olmak üzere, uygun depolama uygulamaları, mikotoksin oluşumunu önlemeye yardımcı olur. Yem fabrikaları, kontaminasyon risklerini en aza indirmek için optimum depolama koşullarına öncelik vermelidir.
MİKOTOKSİN TESTİ İÇİN İPUÇLARI
• Numune alma işlemi düzenli olarak yapılmalıdır.
• Her yeni partiden numune alınmalıdır.
• Uygun olmayan depolama, tahılın kalitesini etkileyebilir.
MİKOTOKSİN AZALTMA STRATEJİSİ OLUŞTURMA
Mikotoksin risklerini yönetmek için kapsamlı bir strateji gereklidir. Yem fabrikaları aşağıdaki adımları dikkate almalıdır:
• Test Programı: Güçlü bir mikotoksin test programı uygulayın. Ham maddelerin düzenli olarak test edilmesi, erken tespiti ve zamanında müdahaleyi garanti eder.
• Sıklığı Ayarlama: Risk faktörlerine, mevsime ve tedarikçinin güvenilirliğine göre test sıklığını ayarlayın.
• İzleme: Mikotoksin seviyelerini sürekli izleyin ve gerektiğinde protokolleri ayarlayın.
• Etkisizleştirme Ürünleri: Yem güvenliğini artırmak için mikotoksin etkisizleştirme ürünlerinin kullanımını değerlendirin.
• Dahili Risk Eşikleri: Yasal sınırlara ve türlerin hassasiyetine göre şirket içi eşikler belirleyin.
• Formülasyon Optimizasyonu: Mikotoksin riskini azaltmak için yem formülasyonlarını ayarlayın (yasal olarak seyreltmeye izin veriliyorsa).
NİHAİ YEM TESTİ
Yem fabrikaları, test programının etkinliğini doğrulamak için nihai yemi periyodik olarak test etmelidir. Sıvı kromatografi-tandem kütle spektrometrisi (LC-MS/MS), çok çeşitli mikotoksinler için doğru sonuçlar sağlar. Yemin güvenlik standartlarını karşılığını doğrulamak, tüketicinin korumasını ve hayvanların refahını garanti eder.
ÇOKLU MİKOTOKSİN ANALİZİ
Mikotoksinler genellikle bir arada bulunurlar ve bunların birleşik etkileri daha önemli olabilir. Çoklu mikotoksin analizi, gizli ve yeni ortaya çıkan mikotoksinler de dahil olmak üzere kontaminasyonun tam bir resmini ortaya koyar. Yem fabrikaları, tüm potansiyel riskleri ele almak için kapsamlı testler yapmayı düşünmelidir. Mikotoksin testi, yem güvenliğinin kritik bir yönüdür. Yem fabrikaları, bilgili kalarak, etkili protokoller uygulayarak ve kaliteye öncelik vererek daha sağlıklı hayvanlara ve daha güvenli gıda ürünlerine katkıda bulunurlar. Yem endüstrisinde mikotoksin yönetimi için çıtayı yükseltmeye devam edelim.
Anneliese Müller Hakkında
Anneliese Müller, dsm-firmenich ANH’de Mikotoksin Risk Yönetimi Küresel Ürün Müdürü’dür. Viyana Üniversitesi’nde biyoloji okumuş ve Viyana Veterinerlik Üniversitesi’nde gıda kaynaklı patojenlerin hayatta kalma mekanizmaları üzerine doktora yapmıştır. Müller, düzenli olarak küresel dsm-firmenich Mikotoksin Anketi’nde çalışmakta ve sonuçlarını yayınlamaktadır.
