Çiftlik hayvancılığında yaygın bir sorun olan mikotoksinler, hayvan sağlığı ve üretimin karlılığı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Ayrıca hayvansal ürünler yoluyla gıda zincirine de girebilen bu toksik maddeler, insan sağlığı açısından da ciddi risk teşkil etmektedir. Bu nedenle, çiftlik hayvancılığında mikotoksinlerin yönetimi son derece önemlidir. Mikotoksinlerin yarattığı riskleri düşürmek ya da ortadan kaldırmak için yaygın olarak kullanılan yem mikotoksin bağlayıcılarına duyulan ihtiyaç ise küresel iklim değişikliyle birlikte giderek artmaktadır. Tahminler, küresel yem mikotoksin bağlayıcıları pazarının, 2023-2030 yılları arasında %4,7 YBBO ile büyüyeceğine ve 3,49 milyar ABD doları büyüklüğe ulaşacağına işaret etmektedir.
Derya Yıldız
Mikotoksinler, belirli türdeki küfler (Aspergillus, Penicillium, Fusarium) tarafından doğal olarak üretilen toksik bileşiklerdir. Bu küfler, özellikle sıcak ve nemli koşullar altında tahıllar, yağlı tohumlar, kuruyemişler, kuru meyveler ve baharatlar gibi birçok gıda maddesinde mikotoksin üretebilir. Mikotoksinler, gıda güvenliği ve hayvan sağlığı için önemli bir risk oluşturur. En yaygın olarak bilinen mikotoksin türleri arasında aflatoksinler, fumonisinler, okratoksin, patulin, deoksinivalenol (DON), trikotesen ve zearalenon bulunur. Bu toksinler, kontamine olmuş mahsuller veya hayvansal ürünler yoluyla gıda zincirine girebilir ve insan sağlığını tehdit edebilir. Özellikle aflatoksinler, insan ve hayvan sağlığına zararlıdır ve gıda güvenliği endişelerinin kritik bir parçasıdır. Bu nedenle, mikotoksinlerin tespiti ve yönetimi önemlidir.
Yem mikotoksin bağlayıcıları ise mikotoksin yönetiminde mikotoksinleri bağlamak, nötralize etmek ve kan dolaşımına girmelerini önlemek için kullanılan yem katkılarıdır. Hayvan yemlerinde kullanılan bu bağlayıcılar, mikotoksinleri hayvanların gastrointestinal sisteminde etkili bir şekilde bağlar ve emilimlerini önler.
MİKOTOKSİNLERİN ETKİSİ VE HAYVAN YEMLERİNDE KULLANILAN MİKOTOKSİN BAĞLAYICILAR
Çiftlik hayvancılığında yaygın bir sorun olan mikotoksinler, hayvan sağlığı ve üretimin karlılığı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu toksinlerin çiftlik hayvanlarında büyüme oranlarının düşmesi, bağışıklık sisteminin baskılanması ve hastalıklara karşı duyarlılığın artması gibi bir dizi sağlık sorununa neden olabileceği bilinmektedir. Bu yüzden hayvan yemlerinde mikotoksin bağlayıcıların kullanılması, gastrointestinal sistemdeki mikotoksin yükünü azaltmaya yardımcı olarak mikotoksikozu önler ve hayvan sağlığının mikotoksinler nedeniyle bozulmasını engeller; özellikle de bağırsak sağlığının korunmasına yardımcı olur. Aynı şekilde bu bağlayıcılar, yem ve yem ham maddelerinin kalitesini artırır, hayvansal üretimde verimliliğe katkı sağlar, ekonomik kayıpları düşürür ve mikotoksinlerin gıda güvenliği için oluşturabileceği riskleri azaltır.
Mikotoksinlerin neden olduğu hastalıkları önlemek için hayvan sağlığını ve üretim karlarını korumada önemli bir rol oynayan mikotoksin bağlayıcıları, genel olarak inorganik ve organik bağlayıcılar olarak iki gruba ayrılır. İnorganik bağlayıcılar grubu, tipik olarak hayvanların gastrointestinal kanalındaki mikotoksinleri absorbe ederek çalışan kil (örn. bentonit, montmorillonit) gibi mineral bazlı bağlayıcılardan oluşmaktadır. Organik bağlayıcılar grubu ise maya hücre duvarları, algler ve bitki özleri gibi doğal kaynaklardan elde edilir. Bu gruptaki bağlayıcılar, genellikle mikotoksinleri bağlayarak ve kimyasal yapılarını değiştirerek onları daha az zararlı hale getirirler.
YEM ENZİMLERİ PAZARI VE TAHMİNLER
The Business Research Company tarafından hazırlanan bir rapora göre, küresel yem mikotoksin bağlayıcıları pazarının önümüzdeki birkaç yıl içinde güçlü bir büyüme göstermesi bekleniyor. Pazarın 2023 yılında 2,55 milyar ABD doları değerinde olduğunu tahmin eden araştırma şirketi, 2024 yılında yıllık bileşik büyüme oranının (YBBO) %6,5 olacağını ve pazarın 2,71 milyar ABD dolarına ulaşacağını tahmin ediyor. Sonraki yıllarda ise büyümenin %6,7 YBBO ile devam edeceğini öngören şirket, toplam pazar büyüklüğünün 2028 yılında 3,52 milyar ABD doları olacağına işaret etmektedir.
Benzer bir tahmin ve öngörüde bulunan Verified Market Research’ün (VMR), Şubat 2024 tarihli raporuna göre 2023 yılında 2,54 milyar ABD doları büyüklüğünde olan küresel yem mikotoksin bağlayıcıları pazarı, 2024-2030 tahmin dönemi boyunca %6,2’lik bir YBBO ile büyüyerek 2030 yılına kadar (2029 sonunda) 3,51 milyar ABD dolarına ulaşacak.
Persistence Market Research tarafından hazırlanan rapor da yakın tahminler sunmaktadır. Persistence’ın mikotoksin bağlayıcıları pazarına ilişkin raporuna göre pazar büyüklüğü, 2023 yılında 2,3 milyar ABD doları civarındadır. Raporda, pazarın önümüzdeki yıllarda %5 YBBO ile büyüme göstereceği ve 2033 yılında 3,7 milyar ABD dolarına ulaşacağı öngörülmektedir.
Pazarın mevcut büyüklüğü konusunda daha yüksek değerlere işaret eden bir araştırma şirketi olan Precision Business Insights, raporunda küresel mikotoksin bağlayıcıları pazarının büyüklüğünün 2022’de 2,9 milyar ABD doları olduğunu ortaya koymaktadır. Şirket, pazarın 2023-2029 yılları arasında %3,9’luk YBBO ile büyüyeceğini tahmin etmektedir. Bu durumda pazarın 2029 yılında yaklaşık 3,7 milyar ABD doları büyüklüğe erişeceği söylenebilir.
Market Research.com tarafından hazırlanan raporda da pazarın mevcut büyüklüğünün 2022 yılında 2,1 milyar ABD doları olduğu ortaya konmaktadır. Pazarın %2’lik bir YBBO ile büyüyeceğini tahmin eden şirket, 2029 yılına kadar ortalama büyüklüğün 2,4 milyar ABD doları olacağını öngörmektedir. Bu da diğer araştırma şirketlerinin öngörülerine kıyasla çok daha düşük bir büyüme potansiyeli anlamına gelmektedir.
Değerlendirmeye aldığımız 5 farklı araştırma şirketinin pazarın mevcut büyüklüğüne yönelik tahminleri, bir miktar farklılık göstermekle birlikte, birbirine yakındır. Bu 5 raporda yer alan veriler üzerinden yapılacak bir ortalama hesaplamasıyla küresel yem mikotoksin bağlayıcıları pazarının 2023 yılında 2,5 milyar ABD doları büyüklüğüne sahip olduğunu, 2023-2030 yılları arasında %4,7 YBBO ile büyüyeceğini ve 2030 yılında 3,49 milyar ABD doları büyüklüğüne ulaşacağını tahmin etmek mümkündür.
PAZAR GELİŞİMİNİ DESTEKLEYEN UNSURLAR
İklim değişikliğinin etkisiyle birlikte hayvan yemlerinde artan mikotoksin kontaminasyonu riski ve bunun hem hayvan sağlığı hem de gıda güvenliği üzerinde oluşturduğu risk, mikotoksin yönetiminin önemini artırmaktadır. Bunun bir sonucu olarak mikotoksin bağlayıcıları pazarının önümüzdeki yıllarda önemli bir genişleme göstermesi beklenmektedir.
Hayvan yetiştiricilerinin mikotoksinlerin hayvan sağlığı ve performansı üzerindeki zararlı etkileri konusunda daha bilinçli hale gelmesi, bu etkileri azaltmak için mikotoksin bağlayıcıların kullanımına yönelmesini teşvik etmektedir. Hayvancılık endüstrisinin küresel ölçekteki genişlemesinin de pazarının büyümesinde önemli bir diğer destekleyici olduğu düşünülmektedir. Hayvancılık endüstrisi büyüdükçe ve daha fazla hayvan yemi talep ettikçe, mikotoksin kontaminasyonu riski de artmakta, bu da mikotoksin bağlayıcılarına yönelik ihtiyacı artırmaktadır.
Tüm bunlara ek olarak gıda güvenliğine yönelik odaklanmanın, yüksek kaliteli hayvansal ürünlere yönelik artan tüketici talebinin ve hükümetlerin hayvan yemlerinde kabul edilebilir mikotoksin miktarı hakkındaki katı yasal mevzuatlarının diğer destekleyici faktörler olarak rol oynayacağı öngörülmektedir.
Mikotoksin bağlayıcıları alanında çalışan şirketlerin araştırma ve geliştirme çalışmaları ise mikotoksin bağlayıcıların daha verimli ve ekonomik hale gelmesini sağlamakta, bu da bağlayıcıların kullanımını teşvik eden bir diğer önemli unsur olarak öne çıkmaktadır.
PAZAR GELİŞİMİNİ KISITLAYICI FAKTÖRLER
Şirketlerin araştırma ve geliştirme faaliyetleri sayesinde mikotoksin bağlayıcıların maliyetleri düşüş göstermeye başlasa da özellikle küçük ölçekli çiftçiler için kaliteli bağlayıcıların maliyetleri hala yüksek seyretmektedir. Bunun da önümüzdeki yıllarda pazarın gelişimi önündeki en önemli zorlayıcı faktörlerden biri olacağı düşünülmektedir.
Mikotoksin kontaminasyonun karmaşıklığı ve bazı mikotoksin bağlayıcıların etkisinin sınırlı olması ise çiftçilerde şüpheye neden olmaktadır. Araştırmacılar, bunun pazardaki aşılması gereken zorluklardan biri olduğunu iddia etmektedir. Ayrıca mikotoksin bağlayıcıların onay prosedürlerinin, bazı bölgelerde çok uzamasının pazara girişi geciktirdiği ve üreticilerin masraflarını artırarak pazarın genişlemesini kısıtladığı da belirtilmektedir.
Önümüzdeki yıllarda pazarın büyümesini sekteye uğratabilecek diğer bazı olası etkenler ise şunlardır;
• Bazı bölgelerde, hayvan yetiştiricilerinin mikotoksin kontaminasyonun tehlikeleri ve mikotoksin bağlayıcıların kullanılmasının avantajları hakkında yetersiz bilgi sahibi olması;
• Kimyasal bazlı mikotoksin bağlayıcıların kullanımına ve bunların hayvan sağlığı ve hayvansal ürün kalitesi üzerindeki olası etkilerine ilişkin endişeler;
• Mikotoksin üreten mantarların zaman içinde bağlayıcılara karşı direnç geliştirebilme olasılığı;
• Mikotoksin bağlayıcıların çevre üzerinde bırakabileceği olumsuz etkiler;
• Mikotoksin bağlayıcılar için kullanılan ham maddelerin tedarikinde yaşanabilecek kesintiler; ve
• Mikotoksin riskine karşı geliştirilebilecek diğer alternatif çözümler.
Dünyadaki bazı yem mikotoksin bağlayıcıları tedarikçileri:
Adisseo
Adiveter
ADM
Alltech
Amlan International
Anfotel Nutrition
Anpario plc
Basf SE
Bentoli Inc.
Biochem
Bionte Animal Nutrition
Bonaventure Animal Nutrition
Cargill
Clariant
Dr. Eckel Animal Nutrition
dsm-firmenich
Evonik Industries
EW Nutrition
Global Nutritech
Impextraco NV
Kemin Industries
Micron Bio-Systems
MiXscience – Avril Group
Norel Animal Nutrition
Olmix Group
Perstorp
Phibro Animal Health
Royal Agrifirm Gorup
Selko – Nutreco
Sibbiopharm Ltd.
Special Nutrients
Trouw Nutrition
Vetline
Virbac Group
Visscher Holland
VL Vipro
Volac International
HAYVAN TÜRÜ AÇISINDAN PAZAR DURUMU
Hayvan türü açısından domuz ve kanatlı segmenti, mikotoksin bağlayıcıları pazarında öne çıkmaktadır. Domuzların yem alımının azalmasına ve büyümenin bozulmasına neden olabilecek mikotoksin kaynaklı sağlık sorunlarına özellikle duyarlı olması nedeniyle, domuz hayvancılığı segmentinde mikotoksin bağlayıcıların daha yoğun kullanılacağı düşünülmektedir. Araştırmacılara göre, domuz çiftçileri, sürülerinin sağlığını ve refahını korumak için giderek daha fazla mikotoksin bağlayıcılara yönelmektedir. Domuz yemleri için mikotoksin bağlayıcıların benimsenmesi, yalnızca genel üretkenliği arttırmakla kalmamakta, aynı zamanda tüketicilere güvenli ve yüksek kaliteli domuz eti ürünlerinin sunulmasına katkı sunmaktadır.
Kanatlı segmenti ise dünya genelinde artan tüketici talebi ve kanatlı hayvancılık faaliyetleri nedeniyle yem mikotoksin bağlayıcıları pazarı için dikkat çekici bir potansiyel oluşturmaktadır. Kanatlı yetiştiriciliğinin Asya ülkelerinde, özellikle de Çin ve Hindistan’da, tarım sektöründe en hızlı gelişen segmentlerden biri olduğu kabul edilmektedir. Bu segmentteki potansiyel, hızlı kentleşme, kişi başına düşen gelirdeki artış ve hızla genişleyen orta sınıf nüfus gibi faktörlerin bir araya gelmesinden kaynaklanmaktadır.
Ayrıca kanatlı hayvan endüstrisi yetiştirme, kuluçka, büyütme ve işleme alanlarında büyük yatırımlara sahne olmaktadır. Bu durum, yüksek kaliteli ürünler sunmak için mikotoksin bağlayıcılar gibi yem katkı maddelerine olan talebin artmasına neden olmaktadır. Mikotoksin bağlayıcıların kanatlı yemlerinde kullanılması, kanatlı etinin ve yumurtanın üretimini ve kalitesini artırmayı amaçlamaktadır.
BÖLGESEL BAZDA PAZAR GELİŞİMİ
Asya-Pasifik, Kuzey Amerika ve Avrupa, yem mikotoksin bağlayıcıları pazarında öne çıkan bölgelerdir. Kuzey Amerika’nın 2023 yılında yem mikotoksin bağlayıcıları pazarındaki en büyük bölge olduğu tahmin edilmektedir. Bölgedeki yem ve yem katkı sektöründeki kilit oyuncuların çoğu, yeni pazarlarda ürünlerini tanıtmak, sürdürülebilir bir talep ve tedarik zinciri oluşturmak ve pazar genişlemesini sağlamak için teknolojik gelişmelere ve araştırma faaliyetlerine büyük miktarlarda yatırım yapmaktadır. Ayrıca bölgede hayvansal ürünlerin tüketimindeki artışa bağlı olarak mikotoksin bağlayıcı pazarının önemli bir büyüme oranıyla genişlemesi beklenmektedir. Bölgede pazar liderliğini büyük bir farkla ABD ve Kanada elinde tutmaktadır.
Kuzey Amerika’nın mikotoksin bağlayıcılar pazarındaki büyüklüğüne karşılık, önümüzdeki yıllarda en hızlı büyüyen pazarın Asya-Pasifik olacağı öngörülmektedir. Asya-Pasifik’te mikotoksin bağlayıcı pazarının, et ürünlerine olan talebin artması ve tarım uygulamalarının değişmesi nedeniyle ilerleyen yıllarda dikkate değer bir büyüme göstermesi beklenmektedir. Yem ve yem katkı maddeleri endüstrisinde faaliyet gösteren kilit oyuncuların çoğunluğu, bölgenin en büyük pazarı olan Çin’de ofisler ve fabrikalar kurmuştur. Bu yaygınlaşmanın Çin’i yem katkı maddeleri için en önemli pazarlardan biri haline getirdiği belirtilmektedir.
Avrupa’da ise mikotoksin bağlayıcılar pazarının yem kalitesine ilişkin sıkı düzenlemeler ve hayvan sağlığı ve refahına artan vurgu nedeniyle 2032 yılına kadar önemli ölçüde genişleyeceği tahmin edilmektedir. Avrupalı çiftçilerin, mikotoksinlerin olumsuz etkilerini azaltmak için bağlayıcıları hayvan besleme stratejilerine proaktif bir şekilde entegre etmesi, pazarın genişlemesine ve tüketiciler için güvenli ve besleyici hayvansal ürünlerin üretimine katkı sunmaktadır.
Referanslar:
1. Efficacy of mycotoxin binders to control mycotoxins in feeds and the potential risk of interactions with nutrient: a review | Journal of Animal Science | Oxford Academic (oup.com)
2. Mycotoxin binders (k-state.edu)
3. Benefits of Mycotoxin Binders – FARMING ADVICE DIGEST
4. Feed Mycotoxin Binders And Modifiers Market Growth, Share Analysis 2033 (thebusinessresearchcompany.com)
5. In-Depth Industry Outlook: Feed Mycotoxin Binders Market Size, Forecast (verifiedmarketresearch.com)
6. Feed Mycotoxin Binders Market Size – By Product (Bentonite, LSCAS, Zeolites, Live Yeast), By Livestock (Poultry, Swine, Ruminant, Aquaculture, Equine), & Global Forecast, 2024 – 2032 (giiresearch.com)
7. Mycotoxin Binders Market Size, Share & Growth Report, 2023 (persistencemarketresearch.com)
8. Mycotoxin Binders Market Share, Forecast Analysis Report 2023 (precisionbusinessinsights.com)
Global Feed Mycotoxin Binders Market Research Report 2023(Status and Outlook)
