Araştırmalar, artan dünya nüfusu nedeniyle et, süt ve balık dahil olmak üzere hayvansal protein talebinin dünya genelinde artmaya devam ettiğini ve bu talebin dünya karma yem pazarındaki büyümeyi destekleyeceğini gösteriyor. Çünkü sürdürülebilir ve verimli hayvancılık, güvenli ve besleyici hayvansal gıda üretimi, yeterli yem kaynağına bağlıdır. Yakın zamanda yayınlanan bazı raporlara göre, 2022 yılında 521,3 milyar ABD doları olan dünya karma yem pazarı büyüklüğünün, 2027 yılına kadar %4,2’lik bir YBBO ile 641,2 milyar ABD dolarına ulaşması bekleniyor.
Derya Yıldız
BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından derlenen tahminlere göre, 2050 yılına kadar 9,3 milyarlık bir dünya nüfusunu beslemek için yüzde 60 daha fazla gıda üretmemiz gerekecek. Dolayısıyla hayvansal protein üretiminin de bu artışla birlikte artması bekleniyor. Hayvansal proteinlere yönelik bu talep, karma yem sektörünün son derece önemli rolünün de artacağı anlamına geliyor. Çünkü yem endüstrisi, hayvancılıkta sürdürülebilir büyüme için en önemli unsur ve karma yem de hayvansal proteinlerin güvenli ve besleyici bir şekilde temin edilmesini sağladığı için küresel gıda endüstrisinde büyük rol oynuyor. Hayvansal protein üretimindeki her artış, sürdürülebilir hayvansal üretim için yem üretiminde de önemli bir artış sağlanmasını gerekli kılıyor.
Bazı pazar raporlarına göre, dünya genelinde artan hayvan nüfusu, yaygınlaşan hayvan hastalıkları ve özellikle gelişmekte olan ülkelerde artan nüfus, önümüzdeki yıllarda karma yem pazarının büyümesini teşvik edecek. Buna ek olarak, kaliteli süt ve et ürünlerine yönelik artan talep, sanayileşmedeki hızlı artış ve ilerlemelere odaklanma, karma yem pazarının büyümesini artırması beklenen diğer önemli faktörler arasında yer alıyor. Et tüketimindeki hızlı artış ve dünya çapında çok sayıda çiftlik hayvanı hastalığının aniden patlak vermesiyle 2022-2027 döneminde karma yem pazarında büyük bir talep ve büyüme yaşanacağı tahmin ediliyor.
KARMA YEM PAZARINDA BÜYÜME BEKLENTİLERİ
Uluslararası Yem Endüstrisi Federasyonu IFIF’e göre, küresel ticari yem üretiminin yıllık cirosu 400 milyar doları aştı. Bu ticari değerin üretim ve satış tarafında, 130’dan fazla ülke pay sahibi. Ancak MarketsandMarkets tarafından hazırlanan ‘Karma Yem Pazar Analizi, Büyüklüğü, Payı ve Trendler’ başlıklı rapor daha yüksek bir büyüklüğe işaret ediyor. Rapora göre, 2022 yılında 521,3 milyar ABD doları olarak tahmin edilen dünya karma yem pazarı büyüklüğünün, 2022-2027 tahmin döneminde değer bazında %4,2’lik bir YBBO ile 2027 yılına kadar 641,2 milyar ABD dolarına ulaşacağı öngörülüyor. Diğer raporlar da benzer pazar büyüklüğüne ve büyüme potansiyeline işaret ediyor. Örneğin, Introspective Market Research tarafından hazırlanan bir rapora göre, küresel karma yem pazarı 2021 yılında 464,94 milyar ABD doları değerindeydi ve 2021-2028 döneminde tahmini %4,2’lik bir YBBO kaydederek 2028 yılına kadar 620,11 milyar ABD dolarına ulaşması bekleniyor.
Research and Markets, Küresel Karma Yem Pazarı başlıklı raporunda, karma yem pazarının bileşen, kaynak ve form gibi farklı segmentler bazında öne çıkan özelliklerini şu ise şekilde açıklıyor;
– Bileşenler bakımından, tahıl segmentinin tahmin dönemi boyunca en yüksek pazar payına sahip olacağı tahmin edilmektedir. Tahıllar, farklı çiftlik hayvanları için karma yem olarak kullanılan tam tahıllardır. Farklı tahıl türleri arasında mısır, üretiminin %70’i hayvan yemi yapımında kullanıldığı için yaygın olarak kullanılan bileşendir. Karma yeme dahil edilecek yem türü, üretilen hayvan yeminin türüne ve ham madde maliyetine bağlıdır.
– Kaynak bakımından, bitki bazlı segment en büyük pazar payına sahiptir ve tahmin dönemi boyunca değer bakımından pazara hâkim olacaktır. Karma yem için bitki bazlı ham maddeler, yağlar, sebzeler, tahıllar, vb. gibi bitki kaynaklarından elde edilir. Bitkisel kaynaklardan üretilen ürünler, çiftlik hayvanları için tam bir besin görevi gören mikro besinler açısından zengindir.
– Form bakımından, püre segmenti 2022 yılında en yüksek pazar payına sahiptir. Karma yemin püre formu, işlenmemiş ve çiftlik hayvanları için mevcut en iyi yem çeşidi olan toz/ince granül formunda bulunan bir yemdir. Püre yemler çoğunlukla ruminant hayvanlarda ve yumurtacı kümes hayvanlarında kullanılır. Püre diyet, büyümenin daha fazla birleşmesini sağlar ve ekonomiktir.
– Hayvan türü bakımından, kanatlı segmentinin küresel karma yem pazarında en büyük pazar payına sahip olduğu tahmin ediliyor ve %4,3’lük bir YBBO ile büyüyeceği öngörülüyor. Optimum vitamin ve protein elde etmek için yumurtaya olan talebin artmasının, kanatlı hayvanlara olan talebi artırması bekleniyor. Ayrıca, uygun besleme ve bakım konusundaki farkındalığın artması, kanatlı sektöründe karma yem talebini artıracaktır.
KARMA YEM ÜRETİMİ VE BÜYÜME
IFIF’in tahminlerine göre, dünya karma yem üretimi yıllık 1 milyar tonun üzerine çıkmış durumda. Küresel ticari yem üretiminin yıllık cirosunun 400 milyar ABD dolarının üzerinde olduğu tahmin ediliyor ve bu yemin üretimi veya satışı 130’dan fazla ülkede gerçekleşiyor. Ancak bu, profesyonel yem endüstrisinde üretilen miktarı yansıtıyor. Ayrıca çiftliklerde doğrudan karıştırılarak üretilen yem miktarının 300 milyon tona ulaştığı belirtiliyor.
Alltech tarafından hazırlanan Agri-Food Outlook 2022 raporu ise çok daha güncel veriler sunuyor. Bu rapora göre 2020 yılında tüm dünyada gerçekleştirilen karma yem üretim miktarı 1.207,9 milyon ton olarak gerçekleşti. Bu miktar 2021 yılında %2,3’lük bir artışla 1.235,5 milyon tona ulaştı.
Çin, ABD, Brezilya, Hindistan, Meksika, İspanya, Rusya, Türkiye, Japonya ve Almanya 2021 yılında dünya karma yem üretiminde ilk 10 ülke arasında yer alıyor. 2020’de bu listede yer almayan Türkiye, 2021’de sıralamasını yükselterek ilk 10 yem üreticisi ülke listesine girdi. Sonuç olarak, Arjantin ilk 10’dan düştü.
Toplam dünya yem üretiminin %65’ini temsil eden dünyanın en büyük 10 yem üreticisi ülkesi, 799,1 milyon ton yem üretti. Toplamda, bu ülkelerdeki yem üretimi %2,3’lük küresel büyümeye kıyasla %4,4 oranında arttı.
Bölgesel bazda, Asya-Pasifik dünyanın en büyük yem üreticisi konumunda. Bölge, 2019 yılında Afrika domuz vebası nedeniyle toplam yem üretiminde %5,5’lik bir düşüşe tanık oldu. Ancak 2020 yılında tekrar büyüme trendini yakaladı ve 433,6 milyon ton üretim yaparak küresel ölçekte ilk sırada yer almaya devam etti. 2021 yılında ise bölgedeki üretim %5,7’lik rekor bir artışla 458,1 milyon tona ulaştı. Dünyanın ve bölgenin en büyük yem üreticisi konumunda olan Çin, 2021 yılında yem üretimini %8,9 oranında artırarak 261,4 milyon tona çıkardı. Çin’in üretiminde domuz yemi 100,1 milyon ton ile ilk sırada yer alıyor. Bunu 94,4 milyon ton ile etlik piliç yemleri, 31,5 milyon ton ile yumurta yemleri ve 21,7 milyon ton ile su ürünleri yemleri takip ediyor. Bölgedeki ikinci büyük üretici olan Hindistan da üretimde %12,2’lik bir artış yaşadı ve üretimini 44 milyon tona çıkardı. Hindistan’ın yem üretiminde en büyük pay 15,8 milyon ton ile etlik piliç yemlerine ait. Bunu 12,9 milyon ton yumurta yemi ve 12,5 milyon ton süt yemi takip ediyor. Bölgenin üçüncü, dünyanın ise sekizinci büyük üreticisi olan Japonya’da 2021 yılı üretimi (28,8 milyon ton) bir önceki yıla göre neredeyse aynı kaldı. Ülkede yumurta yemi üretimi 6,3 milyon ton, domuz yemi üretimi 5,6 milyon ton, etlik piliç yemi üretimi ise 3,8 milyon ton olarak gerçekleşti.
Bölgesel bazda dünya yem üretiminde 2021 yılında 266,8 milyon ton ile ikinci sırada yer alan Avrupa, bir önceki yıla göre üretimde %1,2’lik bir düşüş yaşadı. Avrupa’da 35,5 milyon ton üretimle İspanya, 33 milyon ton üretimle Rusya ve 24,5 milyon ton üretimle Almanya ilk üç ülke olarak öne çıkıyor. İspanya’da domuz yemi 18,6 milyon tonluk üretim miktarı ile tüm yem türleri arasında ilk sırada yer alıyor. Süt yemi, sığır yemi, etlik piliç yemi ve yumurta yeminde ise üretim 2 ila 4 milyon ton arasında seyrediyor. Domuz yemi, Rusya’da da üretimi gerçekleştirilen başlıca yem türü. Ülkede 12,8 milyon ton olan domuz yemi üretimini, 10,4 milyon ton ile etlik piliç yemleri takip ediyor. Avrupa bölgesinin bir diğer önemli ülkesi olan Almanya’da ise 9,1 milyon ton olan domuz yemi üretimini, 5,2 milyon ton ile süt yemleri ve 3,9 milyon ton ile etlik piliç yemleri takip ediyor.
Dünya karma yem üretiminde 252,9 milyon tonluk üretimiyle üçüncü sırada yer alan Kuzey Amerika, 2021 yılında bir önceki yıla göre %1,9 oranında büyüdü. 2021’de 231,5 milyon tonluk üretimiyle dünyanın en büyük ikinci yem üreticisi olan ABD, bölgenin lider üreticisi konumunda. Ülkede yaklaşık 65,6 milyon ton sığır yemi, yaklaşık 55,2 milyon ton etlik piliç yemi ve 48,8 milyon ton domuz yemi üretildi.
Latin Amerika, 2021 yılında bölgesel bazda bir önceki yıla göre %0,5 oranında büyüyerek 178,3 milyon ton yem üretti. Bölgenin en büyük, dünyanın ise üçüncü büyük yem üreticisi olan Brezilya, 2021 yılında yem üretimini %2,1 artışla 80 milyon tona çıkardı. Ülkede etlik piliç yemi üretimi 34,6 milyon ton, domuz yemi üretimi ise 19,3 milyon ton olarak gerçekleşti. Latin Amerika’da yem üretiminde Brezilya’yı Meksika ve Arjantin takip ediyor. Meksika 2021 yılında 38,8 milyon ton yem üretirken, Arjantin’in yaklaşık 23 milyon ton ürettiği tahmin ediliyor.
Afrika, 2021 yılında %2,4 ile yem üretiminde en fazla artış gösteren ikinci bölge oldu. Bu artışla birlikte bölgenin 2020 yılında 43,2 milyon ton olan karma yem üretimi, 2021 yılında 44,2 milyon tona ulaştı. Afrika’nın ilk beş üreticisi olan Güney Afrika, Mısır, Nijerya, Fas ve Cezayir, bölgesel yem üretiminin %75’inden fazlasını oluşturdu. Etlik piliç yemi, yumurtacı tavuk yemi ve süt yemi bölgedeki toplam yem üretiminin neredeyse yarısını oluşturuyor.
Orta Doğu, hayvan yemi üretiminde diğer bölgelere kıyasla oldukça geride kalıyor. Bölgede 2020 yılında 24,7 milyon ton yem üretilirken, 2021 yılında bu oran %0,8 azalarak 24,5 milyon tona geriledi. İran ve Suudi Arabistan bölgedeki en önemli üreticiler olarak öne çıkıyor.
YEM TÜRLERİN ÜRETİMDEKİ PAYI
Dünya yem üretiminde türlerin payına bakıldığında kanatlı grubunun ilk sırada yer aldığı görülüyor. Kanatlı grubunda; 2020 yılında 343 milyon ton olan etlik piliç yemi üretimi, 2021 yılında %2,3 artışla 350,9 milyon tona ulaştı. Etlik piliç yemlerinin dünya yem üretimindeki payı %28,4. Bu üretimin 148,3 milyon tonunu Asya-Pasifik bölgesi gerçekleştiriyor. Onu 65,9 milyon ton ile Latin Amerika ve 58,2 milyon ton ile Kuzey Amerika takip ediyor.
2022 Alltech Tarımsal Gıda Görünümü’ne göre, pandemi sırasında evde yemek pişirmenin artması ve diğer proteinlere kıyasla nispeten uygun fiyatlı bir seçenek olması gibi bir dizi faktör etlik piliç sektörünün büyümesine yardımcı olmuş olabilir. Ancak COVID-19 nedeniyle üretimin azaldığı Filipinler’de tam tersi bir etki görüldü. Asya-Pasifik’teki en önemli artışlar Çin ve Hindistan’da gerçekleşti. Latin Amerika’da Peru, Brezilya, Paraguay ve Meksika bölgedeki %5’lik artışa önemli ölçüde katkıda bulundu.
2020’de 161 milyon ton civarında olan yumurtacı tavuk yemi üretimi, 2021’de %1,4 azalarak 158,7 milyon tona geriledi. Bu gruptaki en büyük üretim bölgesi 75,8 milyon ton ile yine Asya-Pasifik.
2022 Alltech Tarımsal Gıda Görünümü’ne göre, birçok ülke yüksek ham madde maliyetleri ve yumurta için sabit veya düşük perakende fiyatları nedeniyle zorluklar yaşadı. Avrupa’da en önemli düşüşler Norveç, Rusya, Ukrayna ve Polonya’da yaşandı. Asya-Pasifik’te de düşüş görülürken, Avustralya’daki tonaj %4 oranında arttı.
Domuz yemleri %25,1’lik pay ile yem üretiminde ikinci sırada yer alıyor. Küresel olarak 2021 yılında 310,2 milyon ton olan domuz yemi üretiminde Asya-Pasifik bölgesi 138,9 milyon ton ile yine öne çıkıyor. Domuz yeminde Asya-Pasifik bölgesini 75,2 milyon ton ile Avrupa ve 57,1 milyon ton ile Kuzey Amerika takip ediyor.
2022 Alltech Agri-Food Outlook’a göre, domuz sektörü %6,6’lık yem tonajı artışıyla önemli bir geri dönüş sergiledi ve bu da özellikle Asya-Pasifik’in ASF’den kurtulmasıyla desteklendi. Japonya, Güney Kore, Malezya ve Çin ASF’den kurtulduğunu gösterdi ancak Endonezya, Myanmar, Filipinler, Tayland ve Vietnam hastalığın etkisini hissetmeye devam etti. Avrupa’da, ASF’nin sorun olmadığı ya da artık sorun olmadığı ülkeler, Çin’den gelen talebin azalması nedeniyle hâlâ domuz eti fazlasından etkilenmeye devam ediyor.
2020’de 130,4 milyon ton olan dünya süt yemi üretimi 2021’de %1,9 artışla 132,9 milyon tona ulaştı. Avrupa, 2021 yılında 44,3 milyon tonluk üretim ile dünya süt yemi üretiminde en büyük paya sahip. Onu 25,6 milyon ton ile Asya-Pasifik takip ediyor. Asya-Pasifik 2021 yılında süt yemi üretiminde %8,6 gibi çok ciddi bir artış yakalamış durumda.
2022 Alltech Tarımsal Gıda Görünümü’ne göre Asya-Pasifik, çoğunlukla Hindistan’daki büyümeye atfedilen en büyük artışı kaydetti. COVID-19 karantinaları dünya çapında hafifledikçe, konaklama endüstrisinin yeniden açılması ve yüz yüze sınıf eğitimi genel olarak süt tüketiminin artmasına yardımcı oldu. Avustralya ve Yeni Zelanda’da süt yemi tonajları sırasıyla %6,7 ve %2,5 azaldı.
Sığır yemi üretimi 2021 yılında bir önceki yıla göre yüzde 1,9 azalarak 115,4 milyon ton olarak gerçekleşti. Kuzey Amerika 66,7 milyon ton ile en büyük sığır yemi üreticisi konumunda. Onu 16,8 milyon ton ile Avrupa (bir önceki yıla göre %13,7 düşüş) ve 13,7 milyon ton ile Asya-Pasifik izliyor.
Üretimdeki bu düşüşün kısmen sera gazı (GHG) düzenlemelerinden kaynaklanan zorluklardan dolayı olduğu düşünülüyor. 2022 Alltech Tarımsal Gıda Görünümü’ne göre, Avrupa pazarları özellikle COP26, AB Yeşil Anlaşması ve FEFAC Yem Sürdürülebilirlik Tüzüğü 2030’a uyum sağlamak amacıyla sera gazı emisyonlarını azaltmaya odaklanmış durumda. ABD, 2020’den devreden sığır ve düve hasadının yanı sıra sığır eti ihracatına yönelik rekor talep nedeniyle artış yaşadı. Arjantin, azalan ihracat nedeniyle önemli bir düşüş yaşadı ve yüksek enflasyon ve yerel para biriminin devalüasyonu da Arjantinlilerin satın alma gücünü etkiledi. Türkiye, hammadde fiyatlarındaki artış ve canlı hayvan ithalatının yüksek maliyeti nedeniyle tonajda %15’lik bir düşüş yaşadı.
Su ürünleri yemleri dünyanın tüm bölgelerinde artış eğilimini sürdürüyor. 2021’deki genel artış oranı %3,7. Bu artış sayesinde 2020 yılında 49,5 milyon ton olan dünya su ürünleri yemi üretimi 2021 yılında 51,3 milyon tona ulaştı. Su ürünleri yemleri üretiminde en büyük bölgesel pay 37,6 milyon ton ile Asya-Pasifik’e ait.
2022 Alltech Tarımsal Gıda Görünümü’ne göre, devridaim akuakültür sistemleri (RAS) giderek yaygınlaşıyor ve tüketicilerin balık talebi artıyor. ASF sorunu yaşayan pazarlar, azalan domuz eti arzı nedeniyle ek büyüme kaydetti. Hindistan, akuakültür yem tonajında %9’luk önemli bir artış kaydetti; ayrıca Endonezya, Asya-Pasifik’teki büyümenin %10’unu oluşturdu. Latin Amerika’da Şili, Brezilya, Honduras ve Ekvador %5,6’lık bölgesel büyümeye katkıda bulundu.
Hayvan yemi türleri arasında en büyük artış oranı %8,2 ile evcil hayvan yemlerine ait. 2020’de 31,5 milyon ton olan dünya evcil hayvan yemi üretimi, bu artışla 2021’de 34,1 milyon tona ulaştı. Avrupa, 11,5 milyon tonluk üretim miktarı ile bölgesel bazda en büyük üretici konumunda. Onu 10,6 milyon ton ile Kuzey Amerika ve 7,1 milyon ton ile Latin Amerika takip ediyor.
2022 Alltech Agri-Food Outlook’a göre, dünya evcil hayvan yemi üretimindeki bu önemli artış, büyük ölçüde COVID-19 salgını sırasında evcil hayvan sahiplenilmesindeki artıştan kaynaklanıyor. Bazı bölgeler sabit kalırken, dünya genelinde hiçbir bölgede düşüş bildirilmedi.
KARMA YEM DEĞİRMENLERİ
Alltech tarafından Küresel Yem Araştırması 2021 kapsamında sunulan verilere göre, dünya genelinde karma yem üreten değirmen sayısı 2020 yılında %3 azalarak 28.414’e geriledi (Aralık 2022 tahmini 28.182).
Karma Yem Pazarındaki Büyük Oyuncular
ADM
Alltech, Inc
Arab Company for Livestock Development (ACOLID)
Arabian Agricultural Services Company (ARASCO)
BRF SA
Cargill, Inc
CP Food – Charoen Pokphand Foods
De Hues Animal Nutrition
East Hope Group
Feed One Co.
ForFarmers
Godrej Agrovet, Ltd
Guangdong Haid Group
Hueber Feeds, LLC
J.D. Heiskell & Co.
JA Zen-Noh
JAPFA
JBS S.A.
Kent Nutrition Group
Land O’ Lakes
Muyuan Foodstuff Co.
New Hope Group
Nutreco N.V
Purina
Royal Agrifirm Group
Shuangbaotai Group
Tyson Foods, Inc.
Wen’s Food Group
Weston Milling Animal Group
Asya-Pasifik bölgesi, yem üretiminde olduğu gibi değirmen sayısında da öne çıkıyor. Bölge genelinde 2020 yılında 7.080 yem değirmeni olduğu tahmin ediliyor. Bunların 3.000’i Çin’de ve 1.698’i Hindistan’da bulunuyor. Bu sayı, bölgedeki değirmen sayısının %66’sını oluşturuyor.
Avrupa 6.948 yem fabrikasına ev sahipliği yapıyor. Bunların 2.014’ü İspanya’da, 721’i Türkiye’de ve 417’si İtalya’da bulunuyor. Bölgedeki en önemli yem üreticilerinden biri olan Almanya’da 293 yem değirmeni bulunuyor.
Kuzey Amerika, değirmen sayısı bakımından dünyada üçüncü sırada yer alıyor. Bölgede 6.737 yem fabrikası bulunuyor ve bunların 6.000’i ABD’de yer alıyor.
Bölgesel bazda; Kuzey Amerika’yı 4.425 değirmen ile Latin Amerika, 2.238 değirmen ile Afrika ve 792 değirmen ile Orta Doğu takip ediyor. Ülke bazında Latin Amerika’daki değirmen sayısında Brezilya 1.625 değirmen ile ilk sırada yer alıyor. Onu 880 değirmen ile Arjantin ve 581 değirmen ile Meksika takip ediyor. Afrika’daki yem fabrikalarının çoğunluğu Nijerya (792 değirmen), Cezayir (435 değirmen), Tunus (356 değirmen), Kenya (203 değirmen) ve Mısır’da (100 değirmen) bulunuyor. Orta Doğu’daki değirmenlerin %82’sinden fazlası İran’da (652 değirmen) bulunuyor.
Kaynaklar:
1. 2022 Alltech Agri-Food Outlook, https://www.alltech.com/agri-food-outlook
2. Alltech Global Feed Survey 2021, https://one.alltech.com/2021-global-feed-survey/
3. Feeding the World Sustainably; José Graziano Da Silva, Director-General of the Food and Agriculture Organization of the United Nations; https://www.un.org/en/chronicle/article/feeding-world-sustainably
4. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), http://www.fao.org/
5. International Feed Industry Federation (IFIF), https://ifif.org/
6. Introspective Market Research; Compound Feed Market, 2022-2028; Published on: August 2022; https://introspectivemarketresearch.com/reports/compound-feed-market/
7. MarketsandMarkets; Compound Feed Market Analysis, Size, Share and Trends; Published on Jun, 2022; https://www.marketsandmarkets.com/Market-Reports/compound-feed-market-12564156.html
8. Research and Markets;Global Compound Feed Market; June 2022; https://www.researchandmarkets.com/reports/5610709/global-compound-feed-market-by-ingredient
