Sağlıklı inekler daha iyi performans gösterir. Daha iyi performans, daha fazla üretim ve kâr sağlayabilir. Optimum rumen sağlığı söz konusu olduğunda iki şey hayati önem taşır: stabil, aktif ve sağlıklı bir mikrobiyal popülasyon ve uygun bir pH. Amaç, rumen pH’ının 5,8’in altına düştüğü süreyi en aza indirmek olmalıdır. Neyse ki, ısı stresinin inek sağlığı üzerindeki etkisiyle mücadele etmek için ipuçları ve püf noktaları bulunuyor.
Ruminant Saha Teknik Uzmanı
Diamond V
Isı stresi, süt ineklerinde hem rumen hem de tırnak sağlığı için önemli riskler oluşturur. Topallığa neden olma ve genel performansı engelleme potansiyeli nedeniyle, sorunun proaktif olarak ele alınması çok önemlidir. Tarım ve Bahçe Bitkileri Geliştirme Kurulu’na (Agriculture and Horticulture Development Board – AHDB) göre, süt ineklerinin yaklaşık dörtte biri herhangi bir zamanda bir dereceye kadar topallık yaşayabilir ve sonbaharın başlarında topallık nedeniyle tedavi edilen ineklerin sayısı yılın diğer zamanlarına göre iki kattan daha fazladır. Bu makale, topallığı önlemek ve tespit etmek için alınması gereken proaktif önlemleri incelemekte, rumen yönetimi ve diyet ayarlamalarına odaklanmaktadır. Süt çiftçileri, ısı stresinin olumsuz etkileriyle mücadele etmek için etkili stratejiler uygulayarak sürülerinin sağlığını ve verimliliğini koruyabilir.
ISI STRESİ KARŞISINDA RUMEN SAĞLIĞININ KORUNMASI
Süt ineklerinde ısı stresi rumen fonksiyon bozukluğuna, bağırsak hasarına ve bağışıklığın baskılanmasına neden olabilir. Yüksek sıcaklıklar yem tüketiminin, süt üretiminin, süt yağı veriminin, süt kalitesinin ve üreme verimliliğinin azalmasına yol açabilir. Bu nasıl gerçekleşir? Isı stresi zamanlarında inekler daha fazla ayakta durur, daha az yer ve subakut rumen asidozu (SARA) olarak da bilinen düşük rumen pH’ı dönemleri için artan bir risk altındadır. Düşük rumen pH’ı, rasyondaki lifleri sindirebilen bakteri sayısının azalmasına neden olur. Buna karşılık, inek için daha az gıda enerjisi bulunur. Diğer rumen fermantasyon fonksiyonları, kan parametreleri ve metabolitler, ineğin ısı stresine verdiği fizyolojik tepkilerden olumsuz etkilenir. Bunun nedeni büyük ölçüde ısı stresine bağlı pH düşüşü ve sızıntılı bağırsaktır. Sızıntılı bağırsak, bağırsak astarının zayıflamasıyla karakterize edilen, bakteri ve patojenlerin geçmesine izin veren bir durumdur.
Sürünüzün sağlığı iyi bir rumen yönetimi ile başlar. Sağlıklı inekler daha iyi performans gösterir. Daha iyi performans, daha fazla üretim ve kâr sağlayabilir. Optimum rumen sağlığı söz konusu olduğunda iki şey hayati önem taşır: stabil, aktif ve sağlıklı bir mikrobiyal popülasyon ve uygun bir pH. Amaç, rumen pH’ının 5,8’in altına düştüğü süreyi en aza indirmek olmalıdır. Neyse ki, ısı stresinin inek sağlığı üzerindeki etkisiyle mücadele etmek için ipuçları ve püf noktaları bulunuyor.
• Suyu dolu, taze ve temiz tutun: Bir inek normal bir günde ortalama 30 galon su tüketebilir. Yüksek nemi de hesaba kattığınızda bu rakam iki katına çıkabilir. Sürünüz için su mevcudiyetini artırdığınızdan emin olun. İnekler sıcak havalarda daha uzun mesafeler yürümeye o kadar istekli olmayacaktır. Gölgeli veya gölgeye yakın bir yerde serin ve temiz suya sürekli erişimleri olmalıdır. Su yalaklarını serin ve temiz tutmanız halinde, ineklerinizin sıcağı yenme şansı daha yüksek olacaktır.
• Uygun soğutma sağlayın: İneklerin terleme ve kendilerini serinletme kabiliyetleri çok azdır. Fıskiyelere, yağmurlama sistemlerine ve fanlara erişim sağlamak yardımcı olabilir. İneklerin nerede toplandığına bakın; buralar fıskiye ve yağmurlama sistemi kurmak için harika noktalar olacaktır. Suyun memeyi doyurmasını önlemek için, fıskiyeleri veya yağmurlama sistemlerini çok uzun süre açık bırakmayın. Sorunları önlemek için fıskiyelerinize bir zamanlayıcı yerleştirin. Fıskiyelerin temiz olmasına dikkat edin ve fanlarla sürekli olarak uygun hava akışı sağlayın. Hava akışı ve sürekli su, ineklerinizin serin kalmasına yardımcı olmak için kritik öneme sahiptir.
• Yemlere sık sık erişilmesini sağlayın: Sıcak aylarda yem alımının azalması yaygındır. İştahlarını yüksek tutmak için taze yeme sürekli erişebilmelerini sağlayın. Günün serin saatlerinde daha sık yemleme yapmak, yemin taze ve lezzetli kalmasını sağlar ve yem alımını artırabilir. Lezzetli bir ipucu da ineklere gölge sağlayan kapalı bir yem yapısı kullanmaktır, böylece yemek yerken daha rahat ederler.
Isı azaltma stratejilerini uygulayarak, yaz aylarında ısı stresinin olumsuz etkilerini kontrol altına alabilir ve sonbaharda süt ineği topallığının ortaya çıkmasını önleyebilirsiniz.
TOPALLIĞIN YÖNETİMİ: SICAK STRESİNİN TOYNAK SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Isı stresi, süt ineği topallığına katkıda bulunan en büyük faktörlerden biridir. Ana nedenlerden ikisi şunlardır:
• Isı stresi yaşayan inekler, ısıyı dağıtacak yüzey alanlarını artırmak için daha fazla ayakta durma eğilimindedir. Bu da ayaklarında travmaya neden olarak lezyonların ortaya çıkmasına yol açabilir. Isı azaltımınız zayıfsa, ağrılı ve morarmış ayaklar göreceksiniz.
• Isı stresi sırasında inekler enerji ve besin alımında azalma yaşayacak, bu da tırnak üretimi ve kalitesinde düşüşe yol açabilecektir.
Topal süt ineklerinde besleme düzeninde değişiklikler, kilo kaybı, topallama, yatma süresinde artış, ağrı, rahatsızlık, yürüyüşte ve duruşta değişiklikler görülebilir. Bir inek bu belirtilerden herhangi birini gösteriyorsa, bu topallığın etkisini gösterdiği anlamına gelebilir ve durumu tedavi etmek için gerekli adımlar atılmalıdır.
Kaliforniya Üniversitesi’ne göre, hareket puanlaması, sorunun hafifletilmeye çalışılmasını haklı çıkaracak kadar ciddi olup olmadığını belirlemek için topallığın boyutunu belirleyen bir araçtır. Görsel olarak 1’den 5’e kadar bir ölçekte puanlanır; burada 1 puan normal yürüyen bir ineği, 5 puan ise üç ayağı topal olan bir ineği gösterir ve inek başına birkaç saniye içinde bir hareket puanı ele edilir.
Topallığın önlenmesi ve tedavisi söz konusu olduğunda, bunun bir yolu düzenli toynak bakımıdır. İnek toynakları yılda en az iki kez kesilmeli ve düzenli olarak kontrol edilip onarılmalıdır. Düzenli tırnak kesimi, genellikle topallığa neden olan aşağıdaki gibi tırnak bozukluklarını kontrol etme fırsatı sağlar:
– Topuk aşınması
– Kanama
– Tabanda ülser
– Beyaz çizgide ülser
– Çatlak toynaklar
– Tabanda morarma
– Ayak çürümesi
– Dijital dermatit
Bir topallık önleme programı geliştirmek için beslenme uzmanınız, veterineriniz ve toynak düzelticinizle birlikte çalışın.
POSTBİYOTİKLERLE RUMEN SAĞLIĞINI İYİLEŞTİRME: TOPALLIK SORUNLARI İÇİN BİR ÇÖZÜM
Uygun ısı azaltma stratejileri sağlamak hayati önem taşısa da performans kaybını azaltmaya yardımcı olabilecek besleme stratejileri de bulunmaktadır. Uygun bir postbiyotik yem içeriği ürününün beslemeye dahil edilmesi, rumenin stabilize edilmesine, mikrobiyom popülasyonlarının geliştirilmesine, bağırsak bütünlüğünün desteklenmesine katkı sağlar. Ayrıca hayvana daha fazla kullanılabilir enerji sağlayarak yem alımının ve sindirimin sürdürülmesine yardımcı olabilir. Nihayetinde bu, çiftlikte daha fazla kâr elde edilmesini sağlayabilir.
Aslında, Dr. Lance Baumgard ve ekibi Iowa Eyalet Üniversitesi’nde (Baumgard ve diğ., 2020) bir postbiyotiğin, indüklenmiş bir ısı stresinin (termal battaniyeler yoluyla) laktasyondaki süt ineklerinin üretimi, metabolizması ve bağışıklık/stres göstergeleri üzerindeki etkilerini hafifletip hafifletmediğini belirlemek için bir çalışma yaptı. Araştırmacılar, ısı stresi sırasında, postbiyotikle beslenen ineklerin kontrol ineklerine kıyasla aşağıdakileri yaşandığı sonucuna vardılar:
– Azalmış somatik hücre sayısı (SCC)
– Kalp atış hızı artışının daha düşük olması
– Stres hormonu kortizolde azalma
– Dolaşımdaki bağışıklık hücrelerinde artış (beyaz kan hücreleri ve nötrofiller)
Sıcak yaz aylarında Meksika’daki büyük bir ticari süt çiftliklerinde yapılan bir başka çalışmada (saha denemesi 2020), araştırmacılar laktasyondaki Holstein süt ineklerine postbiyotik verilmesinin etkilerini belirlemeye çalışmışlardır. Postbiyotikle beslenen ineklerin, gün içinde özellikle vücut sıcaklığının arttığı saatlerde, kontrol ineklerine kıyasla vücut sıcaklığının düştüğünü gözlemlemişlerdir.
Rumen sağlığını optimize etmek için bir postbiyotik eklenmesi de dahil olmak üzere, daha sıcak havalar için hangi rasyon değişikliklerinin uygun olabileceği konusunda beslenme uzmanınıza danışın.
Sonuç olarak, süt ineklerinde ısı stresinin hem rumen hem de tırnak sağlığı üzerinde ciddi olumsuz etkileri olabilir. Aslında, Pennsylvania Eyalet Üniversitesi’ne göre, Amerika Birleşik Devletleri’nde süt çitliklerinde topallık görülme sıklığı %13 ila 55 arasında değişmektedir. Bununla birlikte, ısı stresinin olumsuz etkilerini önlemeye ve kontrol etmeye yardımcı olmak için uygulanabilecek stratejiler vardır.
Yeterli su bulunması, uygun gölge sağlanması, taze yeme sık erişim ve etkili postbiyotiklerin kullanılması gibi proaktif önlemler, ısı stresinin inek sağlığı üzerindeki zararlı etkileriyle mücadelede yardımcı olabilir. Çiftçilerin ve sektör profesyonellerinin sürü sağlığını en iyi şekilde korumak ve süt ineği topallıklarının sonbaharda ortaya çıkmasını önlemek için ısı azaltma stratejilerine öncelik vermeleri önemlidir.
Jeff Wheeler Hakkında
Jeff Wheeler, Ulusal Hesaplar Müdürü ve Ruminant Saha Teknik Uzmanı olarak Diamond V’nin Kuzey Amerika’daki işleri için satış ve teknik liderlik sağlamaktan sorumludur.
Wheeler, Atina’daki Georgia Üniversitesi’nde (UGA) Süt Bilimi alanında lisans derecesi ile mezun oldu. Daha sonra eğitimine UGA’da devam etti ve Ruminant Besleme alanında yüksek lisans yaptı. Süt endüstrisindeki 20 yılı aşkın uzmanlığını Diamond V’deki görevine taşımıştır.
